زیبائیهای ماه رمضان (12): آراسته بودن با «روز جهانی قدس» (قسمت اوّل)
پیشینة «روز جهانی قدس» ومعقولیّت و مشروعیّت آن
بنام پروردگار بصیر و دوستدار اهل بصیرت. عزیزان روزه دار و مهمانان ارجمند خدای متعال، سلام علیکم؛ طلوع چهارمین و آخرین جمعة ماه بزرگ رمضان بر شما خوبان گرامی باد. همگان میدانیم که یکی ازشاخصه های بسیار مهمّ مکتب سیاسی معمار کبیر انقلاب اسلامی ایران، حضرت امام خمینی (ره)، اعلان «روز جهانی قدس» است؛ پیرامون این اقدام ماندگار آن بزرگوار، سخنان فراوانی قابل طرح است که اینجانب در قالب این نوشته دوقسمتی، به صورت فشرده، به ذکر چند مطلب مربوطه بسنده می نمایم:
الف- پیشینة «روز جهانی قدس» و خاستگاه تاریخی آن
امام راحل (ره) در ۱۶ مرداد ۱۳۵۸، پس از بمباران جنوب لبنان توسط نیروهای دفاعی اسرائیل، از مسلمانان جهان خواست تا آخرین جمعهٔ ماه رمضان را به عنوان «روز قدس» انتخاب کنند و در این روز همبستگی خود را در حمایت از «حقوق قانونی مردم مسلمان فلسطین» به نمایش بگذارند؛ پس از مطرح شدن این پیشنهاد و حرکت الهی و انسانی امام (ره)، نه تنها «روز جهانی قدس»، مناسبتی رسمی در جمهوری اسلامی ایران شناخته شده و مورد استقبال احزاب و اشخاص مسلمان و انقلابی در داخل کشور قرار گرفته است؛ بلکه در سطح بین المللی نیز مورد توجّه قرار گرفت و اقدامی تحسین برانگیز و ماندگار تلقّی گردیده است؛ از آن زمان تا کنون شاهد هستیم که همه ساله در ایران اسلامی گروه‌هایی از مردم قبل از اقامه نماز جمعه به راهپیمایی در حمایت از مردم فلسطین می‌پردازند. در شماری از کشورهای اسلامی نظیرعراق، ترکیه، اندونزی، بحرین، لبنان و پاکستان و ...؛ حتی برخی از کشورهای غیر اسلامی نظیر ایالات متحده آمریکا و انگلستان نیز، تظاهراتی در برخی از مراکز اسلامی و با حضور گروهی از مسلمانان و غیرمسلمانان برگزار می‌شود؛ و در چنین روزی، گروه‌هایی از مسلمانان در نقاط مختلف جهان حمایت خودشان را از مردم فلسطین به نمایش می‌گذارند، و آنان غالبا با دهانی روزه دار، به راهپیمائی علیه جنایات صهیونیستها و حامیان آنها می پردازند.
ب- پر رنگ بودن صبغه اسلامی و جهانی «روز جهانی قدس»
هنر والای امام (ره) این بود که از همان آغاز کوشیده است تا گرامیداشت «روز جهانی قدس»، همراه با دو ویژگی بسیار تأثیر گذارو مهمّ جلوه نماید؛ یکی آراسته بودن با صبغة پررنگ «اسلامی» و نه با صبغه ملّی، نژادی، و...؛ و دیگری آویخته بودن با صبغة پررنگ «جهانی» و نه منطقه ای و جغرافیائی خاصّ؛ آثار گفتاری و نوشتاری امام (ره) پیرامون این روز بزرگ، شاهد صدقی بر این مدّعا خواهد بود؛ از باب نمونه:
1- «روز قدس فقط روز فلسطین نیست، روز اسلام است؛ روز حکومت اسلامی است. روزی است که باید جمهوری اسلامی در سراسر کشورها بیرق آن برافراشته شود. روزی است که باید به ابرقدرتها فهماند که دیگر آنها نمی‌توانند در ممالک اسلامی پیشروی کنند. من روز قدس را روز اسلام و روز رسول اکرم می‌دانم، و روزی است که باید ما تمام قوای خودمان را مجهز کنیم» (صحیفه امام، جلد ۹، صفحه ۲۷۸)؛
2- همچنین معمار کبیر انقلاب اسلامی ایران، در شرح جهانی بودن این روز فرمود: «روز قدس، جهانی است، و روزی نیست که فقط اختصاص به قدس داشته باشد. روز مقابله مستضعفین با مستکبرین است، روز مقابله ملتهایی است که در زیر فشار ظلم آمریکا و غیر آمریکا بودند، روزی است که باید مستضعفین مجهز بشوند، در مقابل مستکبرین، و دماغ مستکبرین را به خاک بمالند... روز قدس، روزی است که باید سرنوشت ملتهای مستضعف معلوم شود باید ملتهای مستضعف در مقابل مستکبرین اعلان وجود بکنند، باید همانطور که ایران قیام کرد، و دماغ مستکبرین را به خاک مالید، و خواهد مالید، تمام ملتها قیام کنند، و این جرثومه‌های فساد را به زباله‌دانها بریزند» (صحیفه امام، جلد ۹، ص ۲۷۷).
ج- نمودهائی از معقولیّت و مشروعیت «روز جهانی قدس»
در طول سال های پس از مطرح شدن «روز جهانی قدس» (= حدود 37 سال)، کم و بیش شاهد طرح این شبهه از سوی معاندان انقلاب اسلامی و مخالفان مکتب سیاسی امام راحل (ره) بوده و هستیم که اعلان «روز جهانی قدس»، نه معقول است و نه مشروع؛ علنی شدن این شبهه و دامن زدن به آن از سوی احزاب و اشخاص حامی سیاست استکبار جهانی موجب گردید تا همین شبهه کم کم در قالب یکی از پرسشهای جدّی برخی از مؤمنان به امام و انقلاب جلوه کند و اینگونه سؤال کنند: آیا دم زدن از «روز جهانی قدس»، مستند به دلیل عقلی و شرعی است؟
بی تردید، ارائه پاسخی تفصیلی در قبال این پرسش مهمّ و کاربردی، خارج از بستر موجود در عرصه مجازی می باشد؛ بدین جهت به ذکر پاسخ اجمالی و بیان این نکته بسنده می کنم: اگر با اندکی فارغ از جوّ سازی ها و با تأمّلی بیشتر به علّت مُحْدِثه و غائیّه مؤثّر در شکل گیری این اقدام جاوید امام راحل (ره) بنگریم به وضوح خواهیم یافت که چنین اقدامی، و نیز پافشاری بر تداوم و ماندگاری آن، هم از پشتوانة عقلی برخوردار است و هم آراسته به مستندات شرعی است؛ ذکر دو نمونه ذیل می تواند شاهدی بر صدق این مدّعا باشد:
1- پشتوانه عقلی
ساده ترین و ابتدائی ترین شیوه ای که می توان در این راستا به آن اشاره نمود این است که ما متمایز از دیگر آفریده های عالم هستیم؛ ما «انسان» هستیم و نه «حیوان» و نه «جماد» و غیره؛ قطعا متّصف بودن ما به چنین تعبیری زیبا، ملازم با اقتضائاتی متنوّع می باشد؛ بارزترین آنها عبارت است از «حسّ نوع دوستی»؛ بی تردید، برخورداری ما از چنین حسّ و سرشتی الهی، مانع از آن می شود که ما در قبال ستم وارده بر هم نوعانمان؛ به ویژه در قبال ستمهای بی حدّ و حصر صهیونیست های متجاوز نسبت به مردم بی پناه فلسطین، و غصب سرزمین ها، و تخریب خانه هایشان بی تفاوت باشیم؛ و از کنار آنها به ساده گی بگذریم؛ پس هم نوائی ما با مردم غزّه و فلسطین، و حضور در عرصة تظاهرات در «روز جهانی قدس»، ریشه در سرشت پاکمان دارد؛ طبیعتا انجام هرگونه اقدام مثبتی که هم سوی با اقتضائات پاک انسانی باشد، اقدامی معقول محسوب می شود؛ و حرکت در جهت خلاف این اقتضائات خدادادی، موجب خروج ما از گردونه انسانیّت خواهد شد؛ این است که در سرودة ماندگار و زیبای سعدی شیرازی میخوانیم:
بنــی آدم اعضـــای یــکدیــگرند کــه در آفرینش ز یـک گوهرند
چو عضوی به درد آورد روزگار دگـــر عضوها را نمانـــد قــرار
تـو کز محنت دیـگران بـی غمی نشایـــد کـــه نــامت نــهند آدمی
2- مستندات شرعی
خوشبختانه، اتّصاف ما به صفت والای «انسان»، اتّصافی مفرد و مطلق نمی باشد؛ بلکه اتّصافی مرکّب و مقیّد به خصلت زیبای «مسلمان» است؛ همین موجب می شود که ما بدانیم : رسالت یک «انسان مسلمان» در قبال تجاوزات صهیونیستها نسبت به سرزمین اسلامی قدس و مردم مظلوم آن دیار چیست؟؛ آیا یک انسان مسلمان به بهانه اینکه «من عرب نیستم» و یا «دور از سرزمین فلسطین هستم» و یا «از دسترس صهیونیستها فاصله دارم» و یا «هجمه ای از سوی آنان متوجّه خودم و یاخانوداه و سرزمینم نمی شود» و یا...؛ می تواند نقشی در جهت تجلیل از «روز جهانی قدس» ایفا نکند؟؛ و یا به بهانه های یادشده و مشابه آنها، خویش را آزاد از هرگونه تکلیف در این عرصه به حساب آورد؟؛ به تعبیر دیگر: آیا در خلال آموزه های دینی می توان به آیه و روایتی دست یافت که حاکی از مسئولیت «انسان مسلمان» در قبال فلسطینیان و سرزمین اسلامی قدس عزیز بوده باشد؟
بی هیچ اغراق و گزافه ای می گویم: آیات و روایات متعدّدی به وضوح دلالت بر مسئولیت انسان مسلمان در قبال ستم صهیونیستها به فلسطینیان و سرزمین قدس دارند؛ از باب نمونه به ذکر یک آیه و یک روایت بسنده می شود:
الف- «وَما لَکُم لا تُقاتِلونَ فی سَبیلِ اللَّهِ وَالمُستَضعَفینَ مِنَ الرِّجالِ وَالنِّساءِ وَالوِلدانِ الَّذینَ یَقولونَ رَبَّنا أَخرِجنا مِن هٰذِهِ القَریَةِ الظّالِمِ أَهلُها وَاجعَل لَنا مِن لَدُنکَ وَلِیًّا وَاجعَل لَنا مِن لَدُنکَ نَصیرًا» (نساء، آیه ۷۵) : «چرا در راه خدا، و (در راه) مردان و زنان و کودکانی که (به دست ستمگران) تضعیف شده‌اند، پیکار نمی‌کنید؟! همان افراد (ستمدیده‌ای) که می‌گویند: «پروردگارا! ما را از این شهر (مکه)، که اهلش ستمگرند، بیرون ببر! و از طرف خود، برای ما سرپرستی قرار ده! و از جانب خود، یار و یاوری برای ما تعیین فرما»!
مقام معظّم رهبری، با استناد به همین آیه فرمود: «یعنی شما موظفید آزادی دیگران را هم تأمین کنید، ولو با قتال؛ که حالا اینها دیگر بحثهای گوناگون است» (23/ 8/ ۱۳۹۱)؛
معظّم له در سخن دیگری نیز فرموده است: «این احساس مسئولیّت است؛ یعنى شما برو جان خودت را به خطر بینداز و جانت را کف دستت بگیر در میدانهاى خطر، براى اینکه مستضعفان را نجات بدهى؛ معناى این، همان مسئولیّت است» (6/ 9/ 1393)؛
ب- امام صادق (علیه السّلام) به نقل از رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه وآله) فرمودند: «مَنْ أَصْبَحَ لَا یَهْتَمُّ بِأُمُورِ الْمُسْلِمِینَ فَلَیْسَ مِنْهُمْ وَ مَنْ سَمِعَ رَجُلًا یُنَادِی یَا لَلْمُسْلِمِینَ فَلَمْ یُجِبْهُ فَلَیْسَ بِمُسْلِم» (کلینی، کافی، ج ۲، ص ۱۶۴، ح ۵)؛ : «کسی که صبح کند و اهمیتی به کارهای مسلمانان ندهد او از آنان نیست و کسی که صدای مردی بشنود که فریاد کمک خواهی از مسلمانان را سر دهد و پاسخش را ندهد مسلمان نیست».
نکته پایانی: خدایا در این وقت عزیز و لحظات ارزشمند سحر آخرین شب جمعه ماه رمضان که لحظه استجابت دعا می باشد (ساعت 2 و50 دقیقه) از درگاهت مسئلت می کنم: صهیونیستهای متجاوز و حامیانشان را سرافکنده و ذلیل گردان؛ ملّت مظلوم فلسطین را پیروز و سرزمین مقدّس اسلامی قدس را از اشغال صهیونیستها آزاد گردان؛ ثوابی دو چندان به روح امام راحل (ره) و همة شهداء عزیز به ویژه شهداء مدافع حرم و دیگر ممالک اسلامی ابلاغ فرما؛ بر صحّت و سلامتی و نفوذ کلام مقام معظّم رهبری (که سکّان دار عرصة مبارزة با صهیونیستها و استکبار جهانی است) هرچه بیشتر بیفزای. آمین یا ربّ العالمین. (حوزة علمیّة قم/ سیّد حسین شفیعی دارابی/ ساعت 3 بامداد شب جمعه 11/ 4/ 1395ش= بیست و پنجم ماه رمضان 1437ق/ سفر تبلیغی گنبد کاووس).