پرسمان (5)
واکاوی روایات ناظر به فضایل، و آثار تلاوت دو سورة «فتح» و «نصر»
بنام پروردگار بصیر و دوستدار اهل بصیرت. خوانندگان و دوستان ارجمند سلام علیکم. پنجمین قسمت از سسله نوشته هائی تحت عنوان «پرسمان»، به واکاوی «روایات ناظر به فضایل، و آثار تلاوت دو سورة «فتح» و «نصر»» اختصاص یافت؛ در حقیقت این نوشته، پاسخی است به پرسش دانشجوی عزیز دارابکلائی (= م- چ)؛ وی در ساعات اوّلیّة طلوع ماه رمضان 1437ق = 1395ش؛ طیّ نوشتة تلگرامی خویش اینگونه نوشت: «حضرت محمّد (ص) فرمود:
الف- «هرکس سوره فتح را درشب اول ماه رمضان سه باربخواند خداوند درهای رزق وروزی را تارمضان سال بعد به روی او می گشاید» (به دیگران هم بگویید)؛
ب- «هرکسی سوره نصر و سوره یس را در روز اول ماه رمضان بخواند درطول سال خوشحال و مسرور خواهد بود» (نشرکنید و پاداش آن برای شما)
این دانشجوی ارجمند پس از نقل دو روایت مذکور، اینگونه نوشت: «ببخشید دوباره مزاحم میشوم. اگر میشود این پیام را از نظر سند بررسی کنید. البته این پیام نسبت به پیام قبلی ارجهیت دارد به خاطر نزدیکی به ماه رمضان».
در پاسخ به این پرسش، به ذکر چهار نکتة ذیل بسنده می نمایم:
نکتة اوّل:با تتبّع صورت پذیرفته مشخّص گردید که در هیچیک از متون معتبر تفسیری، خبری از نقل دو روایت ذکر شده در سؤال مذکور نمی باشد؛ بنابر این، نمی توان به مضمون آن دو باور داشت و حکم به صحّت مفاد آن دو نمود؛ بلکه باید آن دو را از جمله روایات مجعول و از مصادیق شایعه دانست؛
نکتة دوّم:جعلی بودن دو روایت مذکور موجب نمی شود که بگوئیم: برای تلاوت دو سورة «فتح» و «نصر»، در ماه رمضان و غیر رمضان ثوابی مطرح نیست؛ بلکه باید با لحاظ رویات مذکور در متون معتبر تفسیری و غیر تفسیری چنین گفت: تلاوت این دوسوره در طول سال؛ به ویژه در شب و روز اوّل ماه مبارک رمضان، همچون تلاوت دیگر سوره های قرآنی، ثواب و پاداش عظیمی را بدنبال خواهد داشت؛ از باب نمونه به نقل رویات ذیل تبرّک می جوئیم:
الف- علّامة طبرسی گوید: در مورد فضیلت ثواب قرائت سورة «فتح»، روایات متعدّدی را نقل نموده است؛ از جمله:
1- پیامبر (صلوات الله علیه و آله) فرموده است: «هر کس این سوره را قرائت کند مانند کسى است که به هنگام فتح مکه در خدمت پیامبر (صلوات الله علیه و آله) و در لشکر او بوده است»؛
2- امام صادق (علیه السّلام) نیز فرمود: «اموال و همسران و آنچه را در ملک شما است با قرائت انا فتحنا از تلف حفظ کنید. کسى که پیوسته آن را تلاوت کند روز قیامت منادى صدا مىزند آن چنان که همه خلائق مىشنوند: تو از بندگان مخلص منى، او را به بندگان صالحم ملحق سازید، و در باغهاى پر نعمت بهشت او را وارد کنید، و از نوشابه مخصوص بهشتیان سیرابش نمائید»! (طبرسی، مجمع البیان، ج 9، ص 109 – 108)؛
ب- نیز علّامة طبرسی، در باب فضیلت تلاوت سورة «نصر»، روایات متعدّی را نقل نموده است؛ از جمله: امام صادق (علیه السّلام) فرمود: « کسى که سوره إِذا جاءَ نَصْرُ اللَّهِ وَ الْفَتْحُ را در نماز نافله یا فریضه بخواند خداوند او را بر تمام دشمنانش پیروز مىکند و در قیامت در حالى وارد محشر مىشود که نامهاى با او است که سخن مىگوید، خداوند آن را از درون قبرش همراه او بیرون فرستاده، و آن امان نامهاى است از آتش جهنم ...» (طبرسی، مجمع البیان، ج 10، ص 553)
نکتة سوّم:ناگفته پیداست، هیچگاه فضایل و افتخارات ذکر شده در روایات مذکور با تلاوت خالى از اندیشه و عمل حاصل نمىشود، بلکه هدف اصلى از تلاوت، تطبیق اعمال و خلق و خوى خویش بر مفاد این آیات است؛ یعنی تنها آن کسى که با خواندن این سوره ها در خط رسول اللَّه (صلوات الله علیه و آله) قرار گیرد، و به آئین و سنت او عمل کند، به چنین پاداشهائی دست خواهد یافت، و نه آنکه تنها به لقلقه زبان قناعت نماید (اقتباس از: مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج22، ص 8؛ و ج27، ص 396)؛
نکتة پایانی: پروردگارا، در عصر اوّلین جمعة ماه رمضان و با زبانی روزه از درگاهت مسئلت می نمایم: اوّلا: بر عشقمان به تلاوت آیات نورانی قرآن کریمت بیش از پیش بیفزا؛ دوّما: اُنسمان با این بر ترین کتاب آسمانیت را محدود به تلاوت آیاتش در ماه رمضان و غیر ماه رمضان نفرما؛ سوّما: توفیق به کارگیری آموزه های بلندش در همة عرصه های زندگیمان را به ما عطا فرما؛ چهارما: به عظمت این صحیفة جاودانت، فتح و نصرت خودت را نصیب مدافعان قرآن در سراسر عالم بفرما. آمین یا ربّ العالمین. (حوزة علمیّة قم/ سیّد حسین شفیعی دارابی/ ساعت30/ 6 عصر جمعه : 21/ 3/ 1395ش= چهارم ماه رمضان 1437ق).