زیبائیهای ماه رمضان (11): آراسته بودن با شب های مبارک «قدر» (قسمت سوّم)
راهکارهای ششگانه خداوند به «کلیم الله»
بنام پروردگار بصیر و دوستدار اهل بصیرت. سحر خیزان ارجمند و بیدار دلان شب های زیبای قدر، سلام علیکم؛ چند ساعتی بیش به طلوع آخرین شب از این شب های پاک (= شب بیست و سوّم ماه رمضان) بقای نمانده است؛ پس باید بیش از شب های دیگر در جهت بهره گیری مناسب از آن تلاش نمود؛ چه آنکه احتمال «شب قدر» بودن آن بیش از دو شب پیشین است؛ در حدیث معتبری از امام باقر (علیه السّلام) که معروف به حدیث «جُهَنی» است، چنین میخوانیم: «شخصی به نام «عبدالله بن اُنَیس جُهَنی که کارش گله داری در اطراف مدینه بود، روزی به پیغمبر اکرم (صلوات الله علیه و آله) عرض کرد «من به خاطر شغلی که دارم نمی‌توانم هر سه شب قدر را برای احیا در مدینه بمانم، به من بفرمایید احتمال کدامیک از این شب‌ها بیشتر است تا همان شب را مدینه بمانم». بنابر آنچه که در این حدیث آمده است، آن حضرت سرشان را نزدیک گوش جُهَنی بردند و فرمودند:« همان شب بیست و سوم بیا کافی است». امام صادق (علیه السّلام) به اعتبار همین حدیث فرموده‌اند: شب بیست و سوم رمضان «شب جُهَنی» است.
در روایت دیگری آمده است: «سفیان بن سمط از امام صادق (علیه السّلام) پرسید: امید می رود چه شب هایی از ماه رمضان لیلة القدر باشد؟ امام (علیه السّلام) پاسخ داد: نوزدهم و بیست و یکم و بیست و سوم. دوباره پرسید: مورد اعتماد از این ها کدام است؟ امام فرمود: شب بیست و سوم.
در نقل دیگری آمده است: یحیی بن علا گفته است: امام صادق (علیه السّلام) به شدت بیمار شدند پس فرمان دادند ایشان را به مسجد النبی (صلوات الله علیه و آله) بردند و تا صبح بیست و سوم ماه رمضان در مسجد بودند».
بی تردید، مفاد روشن روایات فوق، موجب می شود تا ضریب اطمینان به شب قدر بودن شب بیست و سوّم ماه رمضان افزایش یابد؛ پس نباید از تلاش بیشتر در این شب بزرگ دریغ ورزیم؛ بلکه باید کوشید تا به راهکارهائی مناسب در این راستا دست یافت؛ خوشبختانه در متون روائی، احادیث متعدّدی به این راهکارها پرداخته اند؛ به نظر میآید جامع ترین آنها، روایتی است که سیّد بن طاووس (ره) به نقل آن از پیامبر اسلام (صلوات الله علیه و آله) مبادرت ورزیده است؛ در این روایت چنین میخوانیم:
« قَالَ مُوسَى علیه السّلام إِلَهِی أُرِیدُ قُرْبَکَ؟ قَالَ: قُرْبِی لِمَنْ یَسْتَیْقِظُ لَیْلَهَ الْقَدْرِ. قَالَ إِلَهِی أُرِیدُ رَحْمَتَکَ؟ قَالَ رَحْمَتِی لِمَنْ رَحِمَ الْمَسَاکِینَ لَیْلَهَ الْقَدْرِ. قَالَ إِلَهِی أُرِیدُ الْجَوَازَ عَلَى الصِّرَاطِ؟ قَالَ ذَلِکَ لِمَنْ تَصَدَّقَ بِصَدَقَهٍ فِی لَیْلَهِ الْقَدْرِ. قَالَ إِلَهِی أُرِیدُ مِنْ أَشْجَارِ الْجَنَّهِ وَ ثِمَارِهَا؟ قَالَ ذَلِکَ لِمَنْ سَبَّحَ تَسْبِیحَهً فِی لَیْلَهِ الْقَدْرِ. قَالَ إِلَهِی أُرِیدُ النَّجَاهَ مِنَ النَّارِ؟ قَالَ ذَلِکَ لِمَنِ اسْتَغْفَرَ فِی لَیْلَهِ الْقَدْرِ. قَالَ إِلَهِی أُرِیدُ رِضَاکَ؟ قَالَ رِضَائِی لِمَنْ صَلَّى رَکْعَتَیْنِ فِی لَیْلَهِ الْقَدْر» (سیّد بن طاووس، الإقبال، ج 1، ص 345؛ مجلسی، بحارالأنوار، ج 98، ص 145، ح 3):
پیغمبر اعظم صلی الله علیه و آله فرمودند: حضرت موسی علیه السلام به خدا گفت:
خدایا ! قرب و نزدیکی به تو را می خواهم. خدا جواب داد: نزدیکی به من نصیب کسی می شود که شب قدر را بیدار بماند. موسی گفت: خدایا ! رحمتت را می خواهم. خدا جواب داد: رحمت من نصیب کسانی می شود که در شب قدر به مساکین و فقراء رحم کنند. موسی گفت: خدایا ! جواز عبور از صراط را می خواهم. خدا جواب داد: جواز عبور نصیب کسی می شود که شب قدر صدقه بدهد. موسی گفت: خدایا ! از درختان و میوه های بهشتی می خواهم. خدا جواب داد: نصیب کسی می شود که در شب قدر مرا تسبیح بگوید. موسی گفت: خدایا ! نجات از آتش را می خواهم. خدا جواب داد: کسی نجات می یابد که در شب قدر استغفار کند. موسی گفت: خدایا ! رضایتمندی تو را می خواهم. ( از خودم ) خدا جواب داد: من از کسی راضی می شوم که شب قدر دو رکعت نماز بخواند»
نکتة پایانی: در روایتی از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است که: «دُعَاءُ الْمُسْلِمِ لِأَخِیهِ بِظَهْرِ الْغَیْبِ یَسُوقُ إِلَى الدَّاعِی الرِّزْقَ وَ یَصْرِفُ عَنْهُ الْبَلَاءَ»[شیخ حُرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج7، ص 112] ؛ مرحوم آیت الله آقا مجتبی تهرانی، پس از نقل این حدیث چنین فرموده است: «دعا برای غیر، روزی را زیاد می کند و در جلب روزی و به دست آوردن آن تسریع می کند. اینکه در روایت «یَسُوقُ» آمده بود، یعنی در اینکه روزی به دست تو برسد سرعت می بخشد. از طرف دیگر دعا برای غیر، از تو دفع بلا هم می کند»؛ آن مرحوم در ادامة سخنان عارفانه اش فرمود: «حالا می خواهم مطلب جدیدی را بگویم و آن این است که ما در معارفمان داریم که از دعا برای غیر، دعا متولد می شود. این یک مطلبی است که تا به حال نشنیده اید. حالا من باید این را توضیح دهم. فرض بفرمایید اگر شما برای دیگری دعا کنید، به خاطر دعای شما، یک موجود دیگری که برای شما نامرئی است، برای شما دعا می کند. موجودی نامرئی به سبب دعای تو در حق دیگری، برای تو دعا می کند»!!!
پس خوانندگان ارجمند و دوستان گرامی، بیائیم در این شب عزیز، در حقّ یکدیگر دعا کنیم؛ و برای پیروزی رزمندگان اسلام در ممالک اسلامی بحرین، عراق، عربستان، سوریه، غزّه و فلسطین؛ و یمن مظلوم و غیره دعا کنیم. خدایا دعاء متقابل ما و دیگران را مستجاب گردان. آمین یا ربّ العالمین. . (حوزة علمیّة قم/ سیّد حسین شفیعی دارابی/ ساعت 20/9 شب چهارشنبه: 9/ 4/ 1395ش= بیست و سوّم ماه رمضان 1437ق/ سفر تبلیغی گنبد کاووس).