مسجد سهله

مسجد سهله

قدیمی ترین عکس مسجد سهله 

مساحت: ۱۷۵۰۰ متر مربع

مسجد سَهْله که با نام‌های دیگری از جمله مسجد سهیل، بنی‌ظفر و عبدالقیس هم شناخته می‌شود، از مشهورترین مساجد اسلامی است که در قرن اول هجری توسط قبایل عرب کوفه و در فاصله حدود دو کیلومتری شمال غربی مسجد جامع کوفه ساخته شده است.

این مسجد یکی از کهن‌ترین مساجد منتسب به امام دوازدهم شیعیان است و در آن، مقامی منسوب به امام زمان وجود دارد و بنابر برخی روایات، محل زندگی امام دوازدهم پس از ظهور، همین مکان است. مسجد سهله در فرهنگ شیعه، بعد از مسجد کوفه، پراهمیت‌ترین مسجد شمرده می‌شود. در بخش‌های مختلف صحن مسجد، محراب‌هایی ساخته شده که به نام پیشوایان دینی نامگذاری شده؛ از جمله مقام:

 امام صادق، امام سجاد، ابراهیم، ادریس و خضر.

وجه نامگذاری مسجد سهله

عکس فعلی مسجد

مسجد سهله را قبیله بنی ظفر، طایفه‌ای از انصار، ساخته‌اند. امام علی(ع)، مسجد بنی ظفر را همانند مسجد کوفه دانسته است. در علت نامگذاری این مسجد، گفته شده که سهیل، نام سازنده آن است، عبدالقیس، نام طایفه‌ای است که این مسجد در منطقه سکونت آنها بنا شده و بنی‌ظفر هم یکی از طایفه‌های قبیله عبدالقیس است.

ابن الفقیه از حضرت علی(ع) روایت می‌کند که فرمودند: در کوفه چهار بقعه مقدس هست که چهار مسجد در آن ساخته شده است. به حضرت عرض شد: آن مساجد کدامند؟ حضرت فرمود: یکی از آنها مسجد ظفر یا همان مسجد سهله است.

موقعیت جغرافیایی

مسجد سهله در شرق نجف، یعنی در شهر کوفه قدیم قرار دارد. این مسجد در ۱۰ کیلومتری شمال شرقی حرم امام علی(ع) با زاویه ۳۷ درجه، و ۲ کیلومتری شمال غربی مسجد کوفه با زاویه ۵۳ درجه است.

ویژگی‌های ساختمان مسجد

 نقشه مسجد سهله

شکل هندسی مسجد سهله، تقریبا مستطیل است، با طول ۱۴۰ متر، عرض ۱۲۵ متر و مساحتی بالغ بر ۱۷۵۰۰ مترمربع. صحن مسجد به ابعاد ۱۲۵ و ۱۴۰ متر با دیواری به طول ۲۲ متر است. در هر یک از اضلاع چهارگانه دیوار، برج‌های نیم‌دایره‌ای ساخته شده است. در میانه ضلع شرقی دیوار، مناره‌ای به ارتفاع ۳۰ متر وجود دارد. درِ اصلی مسجد، در میانه ضلع شرقی و در کنار این مناره است. مسجد سهله، سه در و یک مناره نسبتا بلند دارد که در ۱۳۷۸ ق تجدید بنا شده است.

جایگاه ویژه مسجد سهله

این مسجد منزلگاه و عبادتگاه بسیاری از پیامبران از جمله حضرت ابراهیم(ع)، ادریس(ع)، خضر(ع)، و جایگاه برخی از امامان شیعه از جمله مقام امام صادق(ع)، امام سجاد(ع) بوده و بر اساس روایت امام صادق(ع)، حضرت مهدی(عج) پس از ظهور در آن ساکن خواهد شد.

بنابر حدیثی از امام صادق(ع)، مسجد سهیل خانه ابراهیم(ع) و ادریس بوده و صور در آن دمیده می‌شود و از اطراف آن هفتاد هزار نفر بدون حساب به بهشت می‌روند.

از امام صادق(ع) نقل است که در آن موضع، خانه‌ای است که ادریس در آن خیاطی می‌کرد. ابراهیم(ع) از آنجا به سوی عمالقه [معنی عمالقه در زیر همین متن قرار داده شد]خارج شده است و در آن مکان صخره‌ای است که تصویرهای پیامبران در آن است و از آن مسجد خاکی برداشته شده که خداوند انبیا را با آن خلق کرده است. آنجا مقام حضرت خضرو جایی است که حضرت موسی با خضر ملاقات کرد. همچنین آمده است که شخص گرفتار و پریشان به آن مسجد نمی‌رود مگر آنکه خداوند برای او گشایشی فراهم آورد.

از امام باقر(ع) نقل شده است که خداوند هیچ پیامبری را مبعوث نکرد مگر آنکه در آن مسجد نماز گزارده است، در آنجا عدل الهی آشکار می‌شود و منازل و جایگاه‌های پیامبران، اوصیاء و صالحین است. از امام سجاد(ع) نقل شده است که هر کس در مسجد سهله دو رکعت نماز به جای آورد، خداوند دو سال بر عمر او می‌افزاید.

مقام‌های مسجد سهله

در بخش‌های مختلف صحن مسجد سهله، مکان‌هایی منسوب به پیامبران و اهل بیت (ع) هست که در اصطلاح، مقام خوانده می‌شوند. این مقام‌ها عبارتند از:

مقام ابراهیم(ع)، در شمال غربی و بین دیوار غربی و شمالی.

مقام یونس(ع)، در جنوب غربی و بین دیوار جنوبی و غربی.

مقام ادریس(ع)، در بین دیوار شرقی و شمالی. آن را مقام عیسی و همچنین «بیت الخضر» هم می‌نامند.

مقام صالح(ع)، در سمت شرقی بین دیوار جنوبی و شرقی. به مقام صالحین، انبیا و مرسلین معروف است.

مقام امام سجاد(ع)، در میانه مسجد، کمی مایل به سمت شرقی.

مقام امام صادق(ع)، درست در وسط مسجد. براساس روایات تاریخی، امام جعفر صادق مدتی در آنجا اقامت کرده و به عبادت و دعا مشغول بوده است.

مقام امام زمان، در قسمت میانی مسجد، کمی مایل به سمت جنوب، در بین مقام‌های امام سجاد و یونس.

انتساب به امام زمان

در مسجد سهله، مقامی به حضرت مهدی(عج) منسوب است که در قسمت میانی مسجد و در بین مقام‌های امام سجاد(ع) و حضرت یونس قرار دارد. برخی روایات، مسجد سهله را محل زندگی امام زمان پس از ظهور معرفی کرده‌اند.

اعمال مسجد سهله

[اعمال کامل در یک فایل پی دی اف دیگر با عنوان اعمال مسجد سهله پیوست می باشد.]

از بعض کتب‏ مزاریه نقل شده: که چون خواستى وارد مسجد شوى، نزد درگاه بایست و بگو:

بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ مِنَ اللَّهِ وَ إِلَى اللَّهِ وَ مَا شَاءَ اللَّهُ وَ خَیْرُ الْأَسْمَاءِ لِلَّهِ [ادامه مطلب]

سپس آیة الکرسی و سوره فلق و سوره ناس را بخوان‏ و خدا را هفت مرتبه تسبیح و هفت مرتبه حمد و هفت مرتبه تهلیل و هفت مرتبه تکبیر بگو یعنى هریک از سبحان اللّه و الحمد للّه و لا اله الاّ اللّه و اللّه اکبر را هفت مرتبه بگو و بخوان:

اللَّهُمَّ لَکَ الْحَمْدُ عَلَى مَا هَدَیْتَنِی وَ لَکَ الْحَمْدُ عَلَى مَا فَضَّلْتَنِی وَ لَکَ الْحَمْدُ عَلَى مَا شَرَّفْتَنِی [ادامه مطلب]

سید ابن طاووس فرموده: چون اراده کردى به مسجد سهله بروى، در شب چهارشنبه بین مغرب و عشا وارد آن مسجد شو. که فضیلت آن از اوقات دیگر بیشتر است همین که وارد مسجد شدى نماز مغرب و نافله آن را بجا آور، آنگاه دو رکعت نماز تحیّت مسجد قربة الى اللّه بخوان، چون فارغ شدى دستها را به جانب آسمان بلند کن و بگو:

أَنْتَ اللَّهُ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ مُبْدِئُ الْخَلْقِ وَ مُعِیدُهُمْ وَ أَنْتَ اللَّهُ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ [ادامه مطلب]

سپس به سجده برو و خشوع کن،و خدا را به جهت‏ هرچه خواهى بخوان پس از ان دو رکعت نماز در گوشه‏اى که طرف مغرب و شمال است بخوان، که آن محل خانه‏ حضرت ابراهیم (ع) است و از آنجا به جنگ «عمالقه» رفت، چون از نماز و تسبیحات حضرت زهرا (س) فارغ شدى چنین بگو:

اللَّهُمَّ بِحَقِّ هَذِهِ الْبُقْعَةِ الشَّرِیفَةِ وَ بِحَقِّ مَنْ تَعَبَّدَ لَکَ فِیهَا قَدْ عَلِمْتَ حَوَائِجِی فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ [ادامه مطلب]

پس در گوشه‏اى دیگر که سمت مغرب و قبله است دو رکعت نماز بگذار،و دستها را بردار و بگو: اللَّهُمَّ إِنِّی صَلَّیْتُ هَذِهِ الصَّلاةَ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِکَ وَ طَلَبَ نَائِلِکَ وَ رَجَاءَ رِفْدِکَ وَ جَوَائِزِکَ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تَقَبَّلْهَا مِنِّی بِأَحْسَنِ قَبُولٍ وَ بَلِّغْنِی بِرَحْمَتِکَ الْمَأْمُولَ وَ افْعَلْ بِی مَا أَنْتَ أَهْلُهُ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.

سپس به سجده برو،و دو طرف صورت خویش را به‏ خاک بگذار، آنگاه به گوشه ‏اى که بر طرف مشرق است برو و در آنجا دو رکعت نماز بخوان و دستهایت را بگشا و بگو:

اللَّهُمَّ إِنْ کَانَتِ الذُّنُوبُ وَ الْخَطَایَا قَدْ أَخْلَقَتْ وَجْهِی عِنْدَکَ [ادامه مطلب]

سید بن طاووس می گویداز بعض کتب مزاریه[مربوط به زیارت] غیر معروفه نقل شده: که پس از آن مى‏ روى به گوشه‏ دیگر که در جانب مشرق قرار گرفته و در آنجا دو رکعت نماز مى‏ خوانى و می‌گویى:

اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ یَا اللَّهُ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ [ادامه مطلب]

پس از آن دو رکعت نماز در خانه‏ اى که میان مسجد است بجا مى‏ آورى و مى ‏گویى:

یَا مَنْ هُوَ أَقْرَبُ إِلَیَّ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ یَا فَعَّالا لِمَا یُرِیدُ [ادامه مطلب]

سپس دو طرف صورت خود را بر خاک بگذار.

این مکان شریف در این زمان معروف به مقام امام‏ زین العابدین (ع) است و در کتاب «مزار قدیم» نقل کرده: بعد از دو رکعت نماز در این مقام بخواند دعاى: اللّهمّ‏ انّى اسالک یا من لا تراه العیون را و این دعا در اعمال دکّه باب امیر مؤمنّان (ع) در مسجد کوفه ذکر شد.

نیز نقل شده است که در این مسجد دو رکعت نماز بین شام و خفتن مستحب است. از حضرت صادق (ع) روایت شده: هر غمناکى چنین کند و دعا نماید، حق تعالى غمش را برطرف کند.

منبع : https://goo.gl/xfe0pi

.

عمالقة

لغت‌نامه دهخدا

عمالقة. [ ع َ ل ِ ق َ ] (ع اِ) ج ِ عِملاق . رجوع به عملاق شود. || (اِخ ). عَمالیق . بنوعِملیق . بنوعِملاق .

قومی از عرب بائده ، و از فرزندان عملیق (عملاق ) ابن لاوَذبن اِرَم بن سام بن نوح بودند. آنان امتی بودند بزرگ ، با قامتی دراز و با تنومندی . و طبری گوید: اممی از این قوم در بلاد پراکندند و از این قوم است اهل عمان و بحرین و حجاز و ملوک عراق و الجزیرة و جبابره ٔ شام و فراعنه ٔ مصر. (از صبح الاعشی ج 1 ص 313).

عمالقه قومی باستانی و ساکن شمال حجاز بودند و در عهد فراعنه، مصر را گشودند و در بین سالهای 2213 تا 1703 ق .م . در آن کشور فرمانروایی میکردند. و آن چنان بود که در سال 2213 ق .م . گروهی از این قوم از راه کانال سوئز و یا دریای احمر وارد مصر شدند و اندک اندک بر تعداد آنان افزوده گشت و در فرصتی مناسب بر سلاطین آن دیار حمله کردند و خود حکومتی تشکیل دادند و نخستین سلطان آنان «سلاطیس » بود. سرانجام در سال 1703 ق .م . دیگر بار مصریان بر آنان غلبه کردند و ناچار به جزیرةالعرب برگشتند و در یمن و حجاز و دیگر مناطق این جزیره دولتهایی تأسیس کردند.

(از دائرة المعارف فرید وجدی ). و رجوع به فهرست ترجمه ٔ مقدمه ٔ ابن خلدون شود. و برخی از مورخان جدید میگویند سامیهایی که در بابل دولت تشکیل دادند (دولت حمورایی ) همین عمالقه بودند. و نیز آنها بوده اند که به مصر رفته و دولت موسوم به دولت شبانان را در آنجا برپا کردند. همچنین جبارانی که در عهد عتیق مذکور است که با یوشع جنگ کردندشعبه ای از همین عمالقه بودند، چه در روایات عرب نیزهست که عمالقه به شام رفته اند. (از تاریخ اسلام علی اکبر فیاض چ 1 ص 13). و برخی آنان را همان جبابره ای دانند که در عهد موسی علیه السلام در شام بودند.

منبع : https://goo.gl/4b2ZTK

.