زیبائیهای ماه رمضان (8) نسیم های خوش «سحرگاهان» (قسمت سوّم)

زیبائیهای ماه رمضان (8)

نسیم های خوش «سحرگاهان» (قسمت سوّم)

بنام پروردگار بصیر و دوستدار اهل بصیرت. قبل از هرسخنی، به همة مهمانان خوب پرودگار در ماه پرفضیلت رمضان و روزه داران عزیز؛ به ویژه به شما خوانندگان ارجمندی که زحمت خواندن این سلسله از نوشته هایم را تحمّل می کنید عرض سلام و درود دارم؛ آرزومندم همگان در شمار قبول شدگان در این اردوگاه معنوی به شمار آئیم. ان شاء الله.

دوستان ارجمند، خیلی آرزو داشتم نگارش سوّمین قسمت از «نسیم های خوش سحرگاهان» را  همچون نوشته های پیشین، پس از گذشت ساعاتی از شب آغاز نمایم، و نگارش آن را در دل شب و لحظات خوش سحر چهاردهمین شب از ماه مبارک رمضان، به پایان رسانم؛ ولی تقدیر الهی و وضعیت ناخوش جسمی، موجب گردید تا تحقّق این آرزو تا پس از اداء فریضة صبح این شب زیبا به تأخیر افتد؛ و خدا را سپاس گویم که اکنون (حدود ساعت 5 صبح)، توفیق تدوین این نوشته را رفیق راهم گردانید؛ امّا قبل از پرداختن به اصل سخن، ذکر دو نکته را سودمند میدانم:

الف- چند ساعتی بیش به فرارسیدن زاد شب کریم اهل بیت، حضرت امام مجتبی (علیه السّلام) باقی نمانده است؛ پیشاپیش درک شب این فرخنده میلاد را به شما دلدادگان به آن بزرگوار تبریک عرض می نمایم؛ و به نیابت از همة شما خوبان، به روح پاکش، دورد و سلامی بی پایان را هدیه می نمایم؛

ب- روزیکه در آن قرار داریم، مصادف با سی و یکمین روز از ماه خرداد است؛ روزیکه یاد آور سال روز شهادت شهیدی عارف، صاحب اندیشه و تدبیری مناسب، عالمی فرهیخته، مرد میدان علم و عمل، چهره ای دوست داشتنی و رهیده از دنیا و زرق و برق های زودگذر آن؛ یعنی شهید بزرگوار مرحوم دکتر مصطفی چمران است؛ شهیدی که به قهر و خشم دشمن در۳۱ خرداد ۱۳۶۰، در سرزمین مقدّس «دهلاویه» به خیل شهداء پیوست و به آرزوی دیرین خود دست یافت؛ شهیدی که بی هیچ تردیدی به خاک «دهلاویّه» بهاء داد و مقدّسش گردانید؛ از آن زمان تا کنون، حدود 34 سال می گذرد؛ امّا او همواره شاهد بر ما است، و با ما سخن می گوید؛ یکی از سخنان ماندگار نانوشته اش این بود «بیداری شب را غنیمت بشمارید»؛ چه آنکه او در نوشتة کوتاهش که آراستة با عنوان زیبای «پرگشایم» می باشد، اینگونه نگاشت: «خوش دارم که در نیمه های شب در سکوت مرموز آسمان و زمین به مناجات برخیزم. با ستارگان نجوا کنم و قلب خود را به اسرار ناگفتنی آسمان بگشایم. آرام آرام به عمق کهکشانها صعود نمایم، محو عالم بی نهایت شوم . از مرزهای علم وجود در گذرم و در وادی ثنا غوطه ور شوم و جز خدا چیزی را احساس نکنم». در این فرصت نیک صبحگاهی، ضمن نثار درود و سلام به روح لطیف و آراسته به بندگی خدای منّان آن شهید همیشه در یاد، خطاب به او می گویم: «دعا کن که همچون تو زندگی کنیم و همانند تو از این عالم رخت سفر بر بندیم»؛ چه آنکه توصیة امام راحل (ره) این بود: «سعی کنید مثل چمران زندگی کنید و مثل چمران بمیرید».

اصل سخن: در قسمت پیشین، و در پرتو نکتة دوم، به صورت فشرده، پیرامون یکی ازمصادیق مهمّ از مجموعة «برترین بهره وریها از نسیم های خوش سحرگاهان» (؛ یعنی «استغفار») سخن به میان آوردم؛ اکنون نیز به شیوة اختصار، در پرتو دوّمین مصداق در این راستا (؛ که در واقع، مکمّل مصداق پیشین محسوب می شود)؛ یعنی «تهجّد و اقامة نماز شب»، جملاتی را به رشتة تحریر در میآورم؛ امّیدوارم، تدوین و نشر آنها سودمند واقع شود. ان شاء الله.

2 - تهجّد و اقامة نماز شب 

 خداوند متعال به پیامبرش می‌فرماید «وَمِنَ ٱلَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِۦ نَافِلَةًۭ لَّکَ عَسَىٰٓ أَن یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقَامًۭا مَّحْمُودًۭا»( اسراء، 79) : «پاسی از شب را از خواب برخیز و قرآن (و نماز) بخوان، این یک وظیفه‌ اضافی برای توست تا پروردگارت تو را به مقامی در خور ستایش برانگیزد»؛ از این آیه به خوبی برمیآید که: تهجّد شبانه آراسته با نماز شب، موجب دست یابی به «مقام محمود» (= مقام شفاعت می گردد)؛ در روایتی از نبی اکرم (صلوات الله علیه و آله) آمده است : «خیرکم من اطاب الکلام و اطعم الّطعام و صلَّی باللیل و الناس نیام» : «بهترین شما کسانی هستند که در سخن گفتن مؤدبند گرسنگان را سیر می‌کنند و در شب در آن هنگام که مردم خوابند نماز می‌خوانند» (مجلسی، بحارالانوار، ج87، ص142 تا 148)؛ حضرت امام (رة): «با فضیلت‏ترین زمان خواندن نماز شب، وقت سحر، بویژه نزدیک طلوع فجر است» [تحریر الوسیلة، ج۱، ص۱۳۶)؛ قطع، اقامه نماز شب در سحرهای ماه رمضان؛ ثواب مضاعفی را در پی خواهد داشت؛ به ویژه سحرگاهان شب های جمعه این ماه با شرافت؛ از عارف صمدانی، مرحوم آیه الله قاضی (ره) نقل شده است: « اما نماز شب پس هیچ چاره و گریزی برای مؤمنین از آن نیست، و تعجب از کسی است که می خواهد به کمال دست یابد و در حالی که برای نماز شب قیام نمی کند و ما نشنیدیم که احدی بتواند به آن مقامات دست یابد مگر به وسیله نماز شب».

علامه طباطبایی می فرمودند: « چون در نجف اشرف برای تحصیل مشرف شدم، از نقطه نظر قرابت و خویشاوندی گاه گاهی به محضر مرحوم قاضی شرفیاب می شدم تا یک روز در مدرسه ای ایستاده بودم که مرحوم قاضی از آن جا عبور می کردند. چون به من رسیدند، دست خود را روی شانه من گذاردند و گفتند: ای فرزند! دنیا می خواهی نماز شب بخوان، آخرت می خواهی نماز شب بخوان».!

حاج سید هاشم حداد می فرمودند: « مرحوم آقا خودش این طور بود و به ما هم این طور دستور داده بود که در میان شب وقتی برای نماز شب برمی خیزید، چیز مختصری تناول کنید، مثلاً چای یا دوغ یا یک خوشه انگور یا چیز مختصر دیگری که بدن شما از کسالت بیرون آید و نشاط برای عبادت داشته باشید».

نکتة پایانی: دوستان عزیز، همگان میدانیم: زمزمة های نیمه شب و خلوت کردن با خداوند در دل شب و هنگامة سحر، گنجی بسیار بزرگ به شمار میآید؛ خوشبختانه تلاش برای دست یابی به آن، مورد توصیة خدا و اولیاء پاک الهی است؛ پس همواره مترصًد چنین فرصت زیبا باشیم؛ و در تمام سال (؛ به ویژه در سحر گاهان خوش ماه رمضان)، برای دست یابی به آن کوشا باشیم؛ زیرا مرغان و خروس نیز، در این سمت و سوی در حرکتند؛ پس بکوشیم که کم از خروس نباشیم؛ چه زیبا سرود سعدی شیرین سخن، آنگاه که چنین نغمه سرائی کرد:

خفتگان را خبر از زمزمه مرغ سحر   حیوان را خبر از عالم انسانى نیست

دوش مــرغى بـــه صبح مـى نـــالید     عـقل و صبرم ببرد و طاقت و هوش

یــکـــى از دوستــــان مــخلـــص را      مـــــگر آواز مـــــن رسیــد بــگوش

گــفــت بـــاور نـــداشتم کــه تــو را      بــــانک مـــرغى چنین کنـد مــدهوش

گــفتــم این شـــرط آدمـیّـــت نـیست      مــرغ تسبیح گــوى و مـــن خـاموش

(حوزة علمیّة قم/ سیّد حسین شفیعی دارابی/ ساعت 6 صبح روز دو شنبه: 31/ 3/ 1395ش= چهاردهم ماه رمضان 1437ق).