پرسمان 58: آیا میتوان به استخاره های اینترنتی اعتماد کرد؟

پرسمان 58: آیا میتوان به استخاره های اینترنتی اعتماد کرد؟

بسمه تعالی. سرکار خانم میر احمدی (دبیر زیست دبیرستان معارف شهرستان شهرکرد) سلام علیک؛ در فرازی از پرسش اخیر خویش آوردی: «سوال دیگری از محضر استاد بزرگوارم دارم که در باب استخاره است.. جناب استاد آیا میتوان به استخاره های اینترنتی اعتماد کرد؟

پاسخ: با استفاده از بخش احکام اسلامی سایت «تبیان» و نیز سایت «مرکز ملّی پاسخگوئی به سؤالات دینی» (البته با اندکی تصرّف در چینش جملات)، نکاتی را به شرح ذیل یاد آور می شوم؛ امیدوارم سودمند واقع شود:

1-  استخاره از ریشه ی «خیر» و به معنای : خواستن بهترین بین دو امر، بهترین خواستن، نیکویی جستن و خیر خواستن از خدای تعالی است؛

2-  مقصود اصلی در این باب طلب خیر از خدای تعالی است؛ زیرا که صانع عالم، به مصالح دنیوی و اخروی انسان از همه کس داناتر است و با لطف و کرم بی انتها و بی نیازیش از همه مخلوقات و قدرت بر جمیع امور ممکن، در آنچه که صلاح بندگان در آن است بخل نمی ورزد؛ خصوصا وقتی که بنده امور خود را به او واگذارد و از او صلاح خود را طلب نماید پس بنده باید: خیر خود را در جمیع امور، از پروردگار خود طلب نماید و مصلحت خود را به لطف او واگذارد؛

3-  شیخ مفید و سید بن طاووس و دیگران به سندهای بسیار، از حضرت امام صادق (علیه السلام) روایت کرده اند که حق تعالی می فرماید: «از جمله شقاوت بنده ی من آن است که کاری را انجام دهد و طلب خیر خود را از من ننماید»؛

4-  بلی این روزها شاهدیم که افراد، به مدد کامپیوتر و فضای اینترنتی، تنها با چند کلیک، در خصوص امر مهمی که در ذهن می گذرد، استخاره می گیرند؛ برای برخی این سوال پیش می آید که آیا شرایط استخاره در این موارد محقق می شود؟؛ و آیا می توان به نتایج این استخاره ها استناد و اعتماد کرد؟؛

5-  در جهت پاسخ به این پرسش، نظر بعضی از مراجع عظام تقلید را بررسی کرده و پاسخ آنها را در این خصوص می آوریم:

الف- مقام معظّم رهبر، حضرت آیة الله العظمی خامنه ای(مدظله العالی): «موارد مختلف است. اگر طبق روش های معمولی است مانعی ندارد»؛

ب- آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مُدَّظِلُّهُ): «هرگاه طوری تنظیم شده باشد که آیات آغاز یکی از صفحات قرآن را بدون اطلاع قبلی منعکس کند مانعی ندارد؛ در صورتی که استخاره کننده در واقع خود دستگاه باشد اعتباری به آن نیست»؛

ج- آیت الله العظمی سیستانی(مُدَّظِلُّهُ): «روش استخاره گرفتن در مفاتیح الجنان موجود است مراجعه شود»؛

د- آیت الله العظمی نوری همدانی (مُدَّظِلُّهُ): «اگر استخاره کننده وارد در آن رشته باشد و بتواند از قرآن مجید برداشت مناسب و نزدیک به واقع داشته باشد اشکال ندارد»؛

ه- آیة الله علوی گرگانی: «اگر بگونه صحیح انجام شود مانعی ندارد گرچه اعتنا کردن به اینگونه استخاره ها از نظر ما محل تردید است»

6- به صورت جمع بندی می توان گفت : نظر علماء دین و مراجع بزرگوار بر این است: «هرگاه دستگاه طوری تنظیم شده باشد که آیات آغاز یکی از صفحات قرآن را بدون اطلاع قبلی منعکس کند یا اگر بگونه ای صحیح انجام شود مانعی ندارد»؛ گرچه اعتنا کردن به اینگونه استخاره ها از نظر برخی از فقها محل تردید است!

7- توصیۀ برخی از کارشناسان دینی این است که استخاره را باید از طریق یک عالم با «نَفَسْ» که آشنا به قرآن است، گرفت؛ ودر کلّ باید سعی نمود که به استخاره های اینترنتی توجّهی ننمود؛

8- ضمناً فراموش نشود که بنابر گفتۀ اکثر علماء جایگاه استخاره بعد از بکارگیری عقل و مشورت با خبرگان است؛

9- البتّه استخاره چه از طریق اینترنت و چه به صورت معمولی، لازم العمل و لازم الاجرا نیست، یعنی اگر کسی به استخاره عمل نکرد، دچار عقوبت اخروی نمی شود و یا گناهی انجام نداده؛ آیت الله مکارم به صراحت اعلام فرمود: «عمل به استخاره واجب نیست» (استفتاات جدید، ج 1، س 858)

(حوزه علمیه قم: سید حسین شفیعی دارابی، شب جمعه 24/ 10/ 1395ش= 14 ربیع الثانی 1438ق)