پرسمان 73

پرسمان 73: آیا میشه کسی، فردی را که می خواد در آینده با وی زندگی کنه را تو ذهنش ببینه؟آیاممکنه افکار شیطانی باشه؟

حوزه علمیه قم: سیّد حسین شفیعی دارابی

بنام پروردگار  حکیم و علیم. سرکار خانم  «فاطمه ...» (دانش آموز دبیرستان نمونه بافق یزد) سلام علیک؛ طلوع سال نو را تبریک عرض می کنم؛ امیدوارم سالی سرشار از خیر و سعادت برایتان باشد.پیشاپیش، فرا رسیدن ماه پرفضیلت «رجب» را نیز تبریک می گویم؛ آرزویم این است نام ما در زمره «رجبیّون» ثبت و درج گردد. از تأخیر غیر عمدی چند هفته ای در پاسخ به پرسش اخیر جنابعالی، عذر خواهم.

طرح پرسش:

در پرسش مکتوب خود اینگونه نگاشتی: «سلام.یه سوال ازتون داشتم:«میشه کسی، فردی را که می خواد تو آینده با اش  زندگی کنه را   تو ذهنش ببینه»؟؛آیاممکنه افکار شیطانی باشه؟

پاسخ از پرسش

واقعیّت مطلب این است که پرسش مذکور، پرسشی بسیار دقیق است؛ در نتیجه، ذکر پاسخی جامع و کامل از این پرسش، کار آسانی نمی باشد؛ زیرا بیان چنین پاسخی، نیازمند به کسب معرفتی گسترده و عمیق از مفاد آیات و روایات ناظر به ساحت های مختلف انسانی، و نیز کسب آگاهی های لازم از مباحث متنوّع مطرح در دو دانش مهمّ «روانکاوی» و «روانشناسی» در مورد انسان می باشد؛ بدین جهت اعلان میدارم: آنچه که در ادامه این نوشته شاهد ذکرش می باشید، تنها گشودن روزنه و بیان چند نکته ایست در این راستا؛ امیدوارم، این اقدام محدود، سودمند واقع شود: 

1 -  بروزصورت های مختلف در ذهن آدمی، حقیقتی است غیر قابل انکار؛و امری است وجدانی؛ یعنی هرکسی به حالات روحی  خویش بنگرد ، به وضوح می یابد که بروز این صورتها در درون وی، امری قطعی است؛ بدین جهت می توان گفت: امکان این وجود دارد که برخی از اشخاص، در اثر پیدایش عواملی مختلف، تصویری از فردی که بنا است در آینده با وی زندگی کنند را در ذهن خود داشته باشند؛

2-  هیچگاه نمی توان صورتهای بروز یافته در ذهن بشری را، محدود به صورتهای مثبت و یا منفی دانست؛ بلکه هردو شکل آن ممکن است؛یعنی گاه ممکن است مثبت باشد و گاه منفی؛

3-  بی تردید، بروز صورتهای مذکور در ذهن آدمی (چه در حال خواب و چه در بیداری)، معلول عواملی گوناگون است؛ مهمترین آنها عبارت است از:

الف-  تفکّرات و تخیّلات و پندارهای ذهنی، و خو گرفتن فرد  با برخی از بافته های درونی خود؛

ب-   القاءات و الهامات شیطانی (؛ می توان مفاد آیه 121 سوره انعام را دلیلی بر بروز این نوع از یافته ها و صورتها در ذهن برخی از اشخاص دانست)؛

ج-  فیض الهی و نَفَس رحمانی؛ البتّه اعطاء چنین فیضی، همگانی نمی باشد؛ بلکه خاصّ مؤمنان واقعی و اولیاء خاصّ الهی است؛ در حدیث معروف نبوی میخوانیم: «اتَّقُوا فِراسَةَ المؤمنِ؛ فإنّهُ یَنظُرُ بنورِ اللّهِ عَزَّ و جلَّ» : «بترسید از فراست (و تیزی درک) مؤمن! زیرا او با نور خداوند عزّ و جلّ مى بیند» (علّامه طباطبائی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۱۲، ص۱۸۶؛ متّقی هندی، کنز العُمّال، حدیث ۳۰۷۳۰؛ سُنَن تِرمِذی، کتاب تفسیر القرآن، حدیث 3052)؛

4-  به صِرف پیدایش صورتی در ذهن، نمی توان به حتمیّت تحقّق آن در آینده باور داشت؛ مگر آنکه از طریقی معتبر و مورد اعتماد، اطمینان پیدا کنیم که این یافته ذهنی از نوع سوّم است؛ البتّه دست یابی به چنین اطمینانی، کاری بس دشوار و سخت است؛

5-  اگرچه قضاوت دقیق و درست در مورد نوع صورتهای بروز یافته در ذهن افراد، کار آسانی نیست؛ ولی واقعیّات موجود در زندگی اشخاص، حکایت از این دارد که غالب آنها از دو نوع اوّل و دوّم می باشند؛ پس غالبا نمی توان به تحقّق آنها در آینده باور داشت؛ و ذهن خویش را به آنها مشغول ساخت؛

6- با الهام از آیات و روایات می توان گفت:با خو گرفتن به عبادات مشروع و معقول، انجام اوامر الهی، ترک منهیات خداوند، و پرهیز نمودن از گناه می توان از فیض خاصّه  الهی و نَفَس رحمانی بهره مند شد؛ در بخشی از غزل شماره ۱۳۸حافظ شیرازی می خواینم:

گُلِ مُراد تو آنگه نقاب بگشاید                        که خدمتش چو نسیم سحر توانی کرد

گدایی در میخانه طُرفه اکسیری ست         گر این عمل بکُنی خاک زر توانی کرد

به عزم مرحله عشق پیش نهِ قدمی           که سودها کُنی ار این سفر توانی کرد

تو کز سرای طبیعت نمیروی بیرون              کجا به کوی حقیقت گذر توانی کرد

جمال یار ندارد نقاب و پرده ولی                   غبار ره بنشان تا نظر توانی کرد

بیا که چاره ذوق حضور و نظم امور                به فیض بخشی اهل بصر توانی کرد

ولی تو تا لب معشوق و جام مِی خواهی    طمع مدار که کاری دگر توانی کرد

دلا ز نور ریاضت گر آگهی یابی                   چو شمع خنده زنان ترکِ سر توانی کرد

گر این نصیحت شاهانه بشنوی حافظ          به شاهراه طریقت گُذر توانی کرد

7- ماه پرفضیلت «رجب»، یکی از بهترین ماه های الهی است که می توان با بهره گیری مناسب از لحظات معنوی آن، از فیض الهی بهره مند گردید؛ عارف صمدانی؛ مرحوم میرزا جواد ملکی تبریزی در کتاب ارزشمند «المراقبات»، در باره شرافت این ماه چنین نگاشته است: «این ماه ماه بسیار شریفى است به این جهت که : 1- از ماههاى حرام مى باشد. 2- از اوقات دعا مى باشد و حتى در زمان جاهلیت به این مطلب مشهور بوده و مردم آن زمان منتظر این ماه بوده تا در آن دعا کنند. 3- این ماه ، ماه امیرالمؤ منین (علیه السّلام ) مى باشد؛ همانطور که در بعضى از روایات آمده است چنانچه شعبان ، ماه رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ) و رمضان ماه خداى تعالى مى باشد.4- شب اول آن یکى از چهار شبى است که تأکید به زنده نگهداشتن آن به عبادت شده است».

                    (حوزه علمیه قم، شب چهار شنبه 9 فروردین 1396ش = 30 جمادی الثانی 1438ق).