سی‌وسه‌پل

سی‌وسه‌پل

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

نام        سی‌وسه‌پل

کشور   ایران

استان  اصفهان

شهرستان        اصفهان

اطلاعات اثر

نام‌های دیگر    پل الله‌وردی خان

دیرینگی          ۴ سده

دورهٔ ساخت اثر            صفویه

بانی اثر الله‌وردی خان اوندیلادزه

اطلاعات ثبتی

شمارهٔ ثبت       ۱۱۰

تاریخ ثبت ملی            ۱۵ دی ۱۳۱۰

نام رسمی         سی‌وسه‌پل

محل     اصفهان

شمار دهنه‌ها    ۳۳

درازا     ۲۹۵

پهنا      ۱۳٫۷۵

تاریخ گشایش  ۹۷۵ هجری شمسی

سی‌وسه‌پل یا پل الله‌وردی خان پلی است با ۳۳ دهانه، ۲۹۵ متر طول و ۱۴ متر عرض، که توسط الله‌وردی خان اوندیلادزه بر روی زاینده‌رود در شهر اصفهان و همزمان با حکومت شاه عباس صفوی ساخته شده و محل برگزاری مراسم جشن آب‌پاشان و همچنین مراسم خاج‌شویان ارامنهٔ اصفهان در دورهٔ صفویه بوده است. اندیشهٔ بنای سی و سه پل در سال ۱۰۰۸ هجری قمری و در دوازدهمین سال سلطنت شاه عباس یکم به وجود آمد و در سال ۱۰۱۱ هجری قمری، الله وردی خان اوندیلادزه گرجی، سردار مشهور او مأمور اتمام ساختمان پل گردید.[۱]

پرسی سایکس، سی‌وسه‌پل را یکی از پل‌های درجه اول جهان خواند،[۲] شاردن آن را شاهکار معماری و شگفت آفرین[۳][۴] و دن گارسیا آن را از بهترین آثار معماری ایران خواند.[۴][۵] و به قول لرد کرزن «انسان هیچ انتظار ندارد برای دیدن آنچه که روی هم رفته می‌توان آن را باشکوه‌ترین پل دنیا نامید، ناچار از مسافرت به ایران باشد».[۶] دن گارسیا در این باره می‌نویسد: «این پل نیز از بناهای الله وردی خان اوندیلادزه گرجی است و با اینکه دشمنان و حاسدانش می‌گویند این بنا با پول ساخته شده است، نمی‌توانند انکار کنند که بانی شخص اوست. اما باور عموم مردم که حقیقت نیز همان است، این است که الله وردی خان پل را به خرج خود ساخته است».[۴][۵]

یکی از شعرای دورهٔ صفویه به نام شیخ علی نقی کمره‌ای تاریخ بنای پل را در شعری به گونهٔ ماده تاریخ، سال ۱۰۰۵ هجری به حساب آورده‌است و این سال، درست هم‌زمان با روزهایی است که خیابان بی‌همتای چهارباغ هم ساخته شده‌است. سی وسه پل، چهارباغ عباسی را به چهارباغ بالا متصل می‌کند.[۷]

این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۱۱۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.[۸]

بر اساس نظر کارشناسان زمین‌شناسی و میراث فرهنگی پایه و فونداسیون این پل به گونه‌ای طراحی شده که استحکام آن در رطوبت بیشتر است؛ بنابراین اگر خشکی رودخانه در دراز مدت ادامه یابد، امکان خطر برای سی و سه پل وجود دارد.[نیازمند منبع]