پرسش 78

پرسش 78: حکمت طلاکاری و زیبا سازی قبور مطهّر امامان معصوم (علیهم السلام)

حوزه علمیه قم: سید حسین شفیعی دارابی

بنام پروردگار بصیر و دوستدار اهل بصیرت. سرکار خانم «میر احمدی» (دبیر ارجمند زیست در دبیرستان معارف اسلامی شهرستان...)، سلام علیک؛ آرزومندم بیش از گذشته، در عرصه شناخت، عمل، و تبلیغ از معارف اسلامی مؤفّق باشید. در پرسش اخیر خود چنین نگاشتی:

«با عرض سلام مجدد. پیام زیر در یکی از گروههای همکاران اومده (= گروهی متشکل از دبیران علوم پایه دبیرستان)، بنده در باب نذر مطلبی رو از سایتهای دینی گرفتم و در پاسخ شون فرستادم ولی متاسفانه در خصوص دلیل طلاکوب کردن حرم امامان و امام زادگان و مصارف نذورات نتونستم قانعشون کنم، خواهشمنداست پاسخ این شبهه رو بفرمائید: 

طرح شبهه:

«متاسفانه ما با همه معامله پولی می کنیم. با خدا. با ائمه. با امامزاده ها. خدایا اگه به حاجتم رسیدم اینقدر پول نذر فلان مساله می کنم. .... پول می ریزیم تو ضریح تا به جواب برسیم.....فلان مبلغ رو نذر فلان مکان مقدس می کنم.....آرزوی طلا کردن گنبد و بارگاه امامان مون رو داریم. هیچوقت نمی گیم اگه به خواسته ام رسیدم تا یکماه مثلا دروغ نمی گم. یا فلان کار خیر رو بجاش انجام میدم.گویا خدا و فرستادگانش به پول ما بیشتر نیاز دارند تا به اعمال مون. و هزینه مالی راه میانبر و آسونتریه. طلا. پول. ثروت. ظاهر. ....چیزی که پیشوایان ما خودشون باش بیگانه بوده اند. گنبد و گلدسته های قبر پیامبر زیباییش به اینه که طلایی نیس و ساده اس. و خدا رو شکر که اجازه نمیدن تو ضریح شون پول و طلا بریزن.گرچه با تخریب مزار ائمه و رفتار اعراب با مقدسات مومنین موافق نیستم. و هیچکس این عمل متعصبانه اونها رو تایید نمی کنه.اما خواسته ما برای دنیوی و مادی کردن (حتی ظاهر) قبر بزرگان نیز خیلی معقول نیست».

در راستای پاسخ از شبهه

در جهت پاسخ از شبهه مذکور، نکاتی را در قالب این نوشته یاد آور می شوم؛ آرزومندم بیان آنها سودمند واقع شود:

نکته اوّل: سپاس از طرّاحان شبهه

در آغاز سخن لازم میدانم از طرّاح اینگونه پرسشها تشکّر نمایم؛ و این اقدام نیک وی را در راستای الگوگیری از رسم و منش حکیمانه امامان معصوم (علیهم السّلام) تلقّی می نمایم؛ زیرا بخشی از سیره معرفت بخشی آن بزرگواران، آراسته به شنیدن پرسشهای مخالفان و موافقان، و شرکت در مناظرات و احتجاجات با آنان بوده است؛ با مراجعه به متون حدیثی ذیل و مشابه آنها، می توان با بخش عظیمی از این گفتمان های دانش افزا، آشنا گردید:

الف-کتاب دو جلدی «عِلَلُ الشَّرائِع»؛ تألیف محمد بن على‏ابن بابویه؛ معروف به شیخ صدوق (متوفّای381 ق)، ‏ترجمه سیّد محّد جواد ذهنى تهرانى‏

ب-کتاب دو جلدی «الإَحتجاج علی اهل الَّلجاج»، تألیف ابومنصور احمد طبرسی (؛ عالم، فقیه، متکلم و محدث بزرگ و موثق شیعه در نیمه اول قرن ۶ هـ ق)، ترجمه احمد غفّاری مازندرانی؛

ج-جلد 9 و 10 از مجموعه نفیس 110 جلدی «بحار الأنوار» علّامه محمّد باقر مجلسی (متوفّای 1110 ق)، ‏موسی خسروى.

نکته دوّم: پاداش طرح پرسش و شبهه

در خلال آیات و روایات، شاهد این هستیم که اگر طرح پرسش و شبهه ای به قصد دانش افزائی و به نیّت رفع جهل و به انگیزه شناخت حقیقت صورت پذیرد، اقدامی نیکو محسوب می شود؛ و پاداش عظیمی برای آن مطرح است؛ از باب نمونه: در روایتی آمده است: پیامبر اسلام (صلوات الله علیه و آله) فرمود: «العِلمُ خَزائنُ و مَفاتِیحُهُ السُّؤالُ، فَاسألُوا رَحِمَکُمُ اللّه ُ فإنّهُ یُؤجَرُ أربَعةٌ : السائلُ ، و المُتَکلِّمُ ، و المُستَمِعُ ، و المُحِبُّ لَهُم» : «دانش گنجینه هایى است و کلیدهاى آنها پرسش است؛ پس، رحمت خدا بر شما، بپرسید که بر اثر آن چهار نفر پاداش مى یابند : پرسنده، گوینده، شنونده و دوستدار آنان» (ابن شُعْبه حرّانی، تحف العقول، ص ٤١)؛

نکته سوّم: طرح یک تقاضا

از نویسنده نوشته کوتاه «متاسفانه ما با همه معامله پولی می کنیم...»، و سایر فرهیختگان فعّال در عرصه مجازی تقاضا می شود: از طرح شبهات به ویژه شبهات ناظر به باورهای دینی در این عرصه پرهیز نمائید؛ زیرا ممکن است افرادی پس از مطالعه شبهه، مؤفّق به پی گیری پاسخ آن نگردند؛ در نتیجه دچار انحراف شوند؛ بدین جهت عرض می کنم: اگر واقعا در پی حلّ معمّا هستید، چه خوب است با مراجعه به کارشناسان حاذق دینی، در جهت رفع آن اقدام نمائید؛ یکی از اساتید بزرگوارم می فرمود: «اگر شبهه ای، «عن شبهه» و به قصد کسب معرفت طرح شود؛ قابل رفع و پاسخگوئی است؛ ولی اگر «عن شهوه» طرح شود، رفع آن امری دشوار است؛ چون طراح شبهه، در پی ایجاد تشویش فکری است و نه رفع جهل و کسب دانش؛

نکته چهارم: نقاط مثبت در نوشته مذکور

اگرچه نوشته کوتاه «متاسفانه ما با همه معامله پولی می کنیم...»، آویخته به سخنانی نادرست است، ولی نمی توان از آراسته بودنش به نقاطی مثبت چشم پوشید؛ از جمله:

1- توجّه دادن به بیگانه بودن پیشوایان ما از (دلباختگی) به طلا، پول، و ثروت، و...؛ و این حقیقتی است غیر قابل انکار؛ زیرا در متون تاریخی و حدیثی میخواینم: وقتیکه امام علی (علیه السّلام) در جریان جنگ «جمل» به فتح بصره دست یافت؛ و پیروزمندانه وارد این شهر شد، و به کنار خزانه بیت المال مسلمین رسید، و درب آن را گشود، و چشمان مبارکش به «طلا» و «نقره» موجود در آن افتاد، خطاب به این زیورهای زیبنده و فریبنده فرمود: «یا صفراء و یا بیضاء غُرّی غَیْری» (علّامه مجلسی، بحار الأنوار (ط - بیروت) / ج‏41 / 144 / باب 107) : «ای زرد ها و ای سفید ها میخواهید مر بفریبانید»؛ در حالیکه وقتیکه «طلحه» و «زبیر» در آغاز جنگ «جمل» به کنار این «طلا» و «نقره» رسیدند؛ گفتند «ما به مقصود خود رسیدیمو...» (به کتاب اسرار عبادت ایت الله جوادی آملی مراجعه شود)؛

2- ابراز به اشتباه و نادرستی تخریب مزار ائمّه (علیهم السّلام) توسّط وهّابیون، و نگارش این جمله که : «گرچه با تخریب مزار ائمه و رفتار اعراب با مقدسات مومنین موافق نیستم. و هیچکس این عمل متعصبانه اونها رو تایید نمی کنه»؛

نکته پنجم: کهنه و فراگیر بودن مفاد شبهه

ضمن احترام به نویسنده محترم نوشته کوتاه «متاسفانه ما با همه معامله پولی می کنیم...»، باید عرض کنم: کسی که با عرصه مجازی در ارتباط باشد به خوبی میداند که نگارش و نشر اینگونه نوشته ها در فضای مجازی منطقه ای (= بارگذاری شده در گروه متشکل از دبیران علوم پایه دبیرستان....)، بازخوانی یک تلاش کور قدیمی است؛ زیرا سال های سال است که همه معاندان با اهل بیت (علیهم السّلام) به ویژه وهّابیون از خدا بی خبر و منحرف از اسلام ناب محمّدی (صلوات الله علیه و آله)، سال های سال است که بر این طبل طوخالی می کویند، و در سطحی بسیار گسترده به نشر این شبهه و شبهات همخوان با آن می پردازند؛ بدین جهت می گویم: طرح این شبهه، تازه نیست بلکه کهنه است؛ حتّی منطقه ای نیست بلکه فراگیر است؛ البتّه بنده معتقد نیستم که نویسنده محترم نوشته مذکور، معاند با اسلام و اهلبیت (علیهم السّلام) است و وابسته به باورهای فکری وهّابیون می باشد؛ بلکه می توان گفت: بعید نیست که وی به قصد خیر خواهی به نگارش و نشر این نوشته پرداخته است، ولی به جرأت می توان گفت: او بدون کسب معرفت و شناخت لازم؛ و  با ارتکاب اشتباهاتی فاحش و غیر همخوان با آموزه های عقلی، شرعی، و عرفی وارد این عرصه گردیده است؛

نکته ششم: پیش بینی رسول اکرم (صلوات الله و سلامه علیه و آله) از اعتراض و سرزنش به   سازندگان و آباد کنندگان قبور ائمّه (علیهم السّلام) :

بروز اعتراض به سازندگان مرقدهای مطهّر ائمّه (علیهم الشلام) در قرون گذشته، و اوج سرزنش به آباد کنندگان این مشاهد مشرّفه در دوره معاصر، حقیقتی است که نبیّ مکرّم (صلوات الله و سلامه علیه و آله) در دوره حیاتش از آن خبر داده است؛ شاهد صدق بر این مدّعا اینکه: در فرازی از روایت منقول از طریق امام صادق (علیه السّلام) میخوانیم: «...  حضرت سیّد المرسلین (صلوات الله علیه و آله) به علی (علیه السّلام) فرمودند: یا على! ...به درستى که حق- تعالى- دلهاى برگزیدگان خلق و بندگان خاصّ خود را مشتاق و محبّ شما گردانیده است که مشقّتها و آزارها خواهند کشید در راه محبّت شما؛ و ایشان آباد ‏کنندگان قبور شمایند و بسیار به زیارت قبور شما خواهند آمد از جهت رضاى خدا و محبّت رسول او. یا على! ایشان مخصوصانند به شفاعت من و ایشان در حوض کوثر بر من وارد خواهند شد و در بهشت، ایشان به زیارت من خواهند آمد. یا على! هر که معمور و آبادان دارد قبور شما را و تعاهد آن کند به پاکیزگى و بوى خوش و تعظیم و تکریم، چنان باشد که یارى کرده باشد حضرت سلیمان را بر بناى بیت المقدس، و هر که زیارت کند قبور شما را چنان است که بعد از حج اسلام هفتاد حج کرده باشد و چون از زیارت برگردد از گناهان پاک شده باشد مانند روزى که از مادر متولّد شده بود؛ پس خوشحال باش و بشارت ده محبّان و دوستان خود را به نعمتهاى بسیار و به چیزى چند که چشم ایشان را روشن کند که نه چشمها دیده باشد و نه گوشها شنیده باشد و نه در خاطر کسى خطور کرده باشد؛ و جمعى از اراذل مردمان و بدترین خلق خدا سرزنش کنند (آباد کنندگان و) زیارت‏کنندگان شما را به سبب زیارت، چنان که سرزنش مى‏کنند زناکاران را به زنا؛ این جماعت، بدترین امّت من هستند. ایشان را شفاعت نخواهم کرد و در حوض کوثر بر من وارد نخواهند شد» (میرزا حسین نوری، مستدرک‏الوسائل ج : 10 ص : 215)؛

نکته هفتم: نقد فشرده فرازهای مختلف نوشته «متاسفانه ما با همه معامله پولی می کنیم...»

اگر با دیده انصاف به محتوای نوشته مورد بحث بنگریم، به وضوح خواهیم یافت که فرازهای مختلفی از آن، از جهات آموزه های شرعی، عقلی،  و عرفی، ناصحیح و  قابل نقد می باشند؛ از باب نمونه:

1- متن فراز اوّل:«متاسفانه ما با همه معامله پولی می کنیم. با خدا. با ائمه. با امامزاده ها. خدایا اگه به حاجتم رسیدم اینقدر پول نذر فلان مساله می کنم. .... پول می ریزیم تو ضریح تا به جواب برسیم.....فلان مبلغ رو نذر فلان مکان مقدس می کنم.....آرزوی طلا کردن گنبد و بارگاه امامان مون رو داریم»؛

نقد متن فراز اوّل:

اوّلا:آیا همه افراد و تمامی متدیّنین در انجام کارهایشان، با خدا و ائمّه و...، معامله پولی می کنند؟؛ ای کاش می توانستید از نیت پاک درونی جمع بسیاری از اولیاء پاک  الهی آگاه شوی تا به درستی بدانی که همه اقدامات مالی و غیر مالیشان در راه خدا و...، بیگانه از معامله پولی است؛ و شعارشان همچون امیرمومنان (علیه السّلام) اینست: «اِلهى ما عَبَدْتُکَ خَوْفاً مِنْ عِقابِکَ وَ لا طَمَعاً فى جَنَّتِکَ وَ لکِنْ وَجَدْتُکَ اَهْلا لِلْعِبادَةِ فَعَبَدْتُکَ» : «خدایا، تو را به جهت ترس از عذابت و طمع در بهشت، عبادت نکردم، بلکه تو را شایسته عبادت یافتم و آنگاه به عبادت تو بر خاستم» (علّامه مجلسی، بحارالأنوار، ج 70، ص 198)؛

ثانیا:قطعا معامله غیر پولی با خدا و... از ارزشی بالاتر و برتر برخوردار است؛ ولی آیا می توان به صورت کلّی، حکم به بطلان معامله پولی با خدا و... نمود؟؛ مگر پرداخت زکوه و خمس و انفاقات دیگر در راه خدا و...به قصد بهره مندی از فزونی اموال و بهره مندی از برکات مادّی الهی، اقدامی مذموم محسوب می شود؟؛ و مورد نهی در آیات و روایات است؟؛ متأسّفانه فضای محدود مجازی، مانع از این است تا با ذکر دهها آیه و روایت، مشخٌّص نمایم که مطلق معامله  پولی با خدا و...، مذموم نیست، بلکه  (دست کم برخی از معاملات پولی با خدا و...)، مورد مدح و ستایش است؛

2- متن فراز دوّم:«هیچوقت نمی گیم اگه به خواسته ام رسیدم تا یکماه مثلا دروغ نمی گم. یا فلان کار خیر رو بجاش انجام میدم.گویا خدا و فرستادگانش به پول ما بیشتر نیاز دارند تا به اعمال مون».

نقد متن فراز دوّم :

اوّلا:ادّعاء اینکه «هیچوقت نمی گیم اگه به خواسته ام رسیدم تا...»، ادّعائی ناصحیح است؛ زیرا اگرچه ممکن است برخی از افراد به گونه ای باشند که در این عبارت به آن اشاره شد؛ ولی هیچگاه نمی توان گفت: همه انسان های مؤمن اینگونه هستند؛ چون واقعیات موجود در جامعه مؤمنین، حکایت از این دارد که تعداد افرادیکه برای ترک گناه، نذر مالی و عبادی می کنند، هم چشمگیر است؛

ثانیا:نیز  نمی توان گفت: «هزینه مالی»، همواره و برای همگان، «راهی میانبر و آسونتریه»؛ آیا نشنیدی که میگویند:«فلانی، جان میدهد ولی مال نمیدهد؟؛

3- متن فراز سوّم:«طلا. پول. ثروت. ظاهر. ....چیزی که پیشوایان ما خودشون باش بیگانه بوده اند»

نقد متن فراز سوّم:

اوّلا:شایسته است به مفاد آیات 29 بقره، 65 حجّ، 20 لقمان، و 13 جاثیه، و... بنگری تا بدانی که خداوند همه آنچه که در زمین است (؛ ازجمله: طلا، ثروت، پول، و...) را برای استفاده انسان ها آفریده، و همه آنها را مسخّر  افراد بشر قرار داده تا آنان در مسیر زندگی خود، از آنها بهره جویند؛ پس در شریعت اسلامی، استفاده درست و معقول از ثروت، طلا، و پول و... مورد نهی نمی باشد؛ و بیگانه بودن از آنها مورد تشویق قرار نگرفته است؛ به سخن دیگر:آنچه که مذموم و مورد نهی الهی است، دل باخته بودن به ثروت، طلا، و پول و... است و نه بهره گیری از آنها، ؛

ثانیا:مفاد فرازمذکور، ناسازگار با واقعیات رخ داده در زندگی  پیشوایان دینی است؛ زیرا روش و منش زندگی آن بزرگواران حکایت از این دارد که آنان نیز، در حدّ معقول و مشروع، از ثروت، طلا، و پول، و... برخوردار بوده و از آنها استفاده می نمودند؛ آنچه که موجب مرز بندی بین زندگی آن بزرگواران با زندگی برخی دیگر می شود، دل باخته و وابسته  نبودن آنان به پول، طلا، ثروت، و...است و نه عدم استفاده از آنها؛

ثالثا:در مواردی دیده شده است که پیشوایان دینی به کسانیکه فکر می کردند که «نباید از ثروت و خانه و... استفاده نمود»؛ نهیب زده، و با صاحبان چنین اندیشه مبارزه نمودند؛ از باب نمونه می توان از برخورد تند امام علی (علیه السلام) با «علاء بن زیاد» (که تارک دنیا شده بود) یاد نمود؛ آن بزرگوار به او  می آموزا ند که باید در زندگی تعادل را حفظ کند و نباید ساده زیستی امیرالمومنین (علیه السّلام) را الگو قرار دهد زیرا آن حضرت بخاطر آنکه حاکم مسلمانان است وظیفه خود می داند : سطح زندگی خود را پایین نگه دارد تا فقرای جامعه دلسرد نشوند؛آن حضرت خطاب به «علاء بن زیاد» فرمود: «یا عُدَیَّ نَفْسِهِ ، لَقَدِ اسْتَهامَ بِکَ الْخَبِیثُ ، اءَما رَحِمْتَ اءَهْلَکَ وَ وَلَدَکَ ؟ اءَتَرَی اللَّهَ اءَحَلَّ لَکَ الطَّیِّباتِ وَ هُوَ یَکْرَهُ اءَنْ تَاءْخُذَها ؟ اءَنْتَ اءَهْوَنُ عَلَی اللَّهِ مِنْ ذلِکَ ؟ قالَ : یا اءَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ هذا اءَنْتَ فِی خُشُونَۀِمَلْبَسِکَ وَ جُشُوبَۀِ مَاءْکَلِکَ ! قَالَ : وَیْحَکَ إِنِّی لَسْتُ کَاءَنْتَ ، إِنَّ اللَّهَ تَعالَی فَرَضَ عَلَی اءَئِمَّۀِ الْحَقّ اءَنْ یُقَدِّرُوا اءَنْفُسَ هُمْ بِضَعَفَۀِ النَّاسِ کَیْلا یَتَبَیَّغَ بِالْفَقِیرِ فَقْرُهُ» : «ای دشمن حقیر خویش،شیطان ناپاک خواهد که تو را گمراه کند . آیا به زن و فرزندت ترحم نمی کنی؟؛ پنداری که خدا چیزهای نیکو و پاکیزه را بر تو حلال کرده ولی نمی خواهد که از آنها بهره مند گردی تو در نزد خدا از آنچه پنداری پست تر هستی . عاصم گفت : یا امیرالمؤ منین تو خود نیز جامه خشن می پوشی و غذای ناگوار می خوری؛علی (علیه السلام) در پاسخ او فرمود : وای بر تو . مرا با تو چه نسبت؛ خداوند بر پیشوایان دادگر مقرر فرموده که خود را در معیشت با مردم تنگدست برابر دارند تا بینوایی را رنج بینوایی به هیجان نیاورد و موجب هلاکتش گردد» (نهج البلاغه، خطبه 200، ترجمه: حسین انصاریان)

4- متن فراز چهارم:«گنبد و گلدسته های قبر پیامبر زیباییش به اینه که طلایی نیس و ساده اس. و خدا رو شکر که اجازه نمیدن تو ضریح شون پول و طلا بریزن»؛

نقد متن فراز چهام:بلی گنبد و گلدسته های قبر پیامبر (صلوات الله و سلامه علیه و آله)، طلائی نیست، ولی  نمی توان گفت: زیبائیش، تنها معلول طلائی نبودن گنبد و گلدسته های آن می باشد؛ بلکه اگر بخواهیم با نگاه معنوی به این مسئله بنگریم، باید بگوئیم:همه آن زیبائیها، معلول انتساب آنها به وجو د سراسر نور رسول اکرم (صلوات الله علیه و آله) می باشد و نه عدم طلائی بودن آنها؛ و اگر هم بخواهیم با نگاه مادّی به تبیین علّت آن زیبائیها به پردازیم، باید بگوئیم: همه آنها، معلول معماری خاصّ و استفاده از ظرافت های هنری و ... به کار گرفته در ایجاد گنبد و گلدسته های حرم نبوی می باشد؛ هرکس از نزدیک آنها را مشاهده نموده باشد، به خوبی میداند که این سخن، دور از گزافه گوئی است.

5- متن فراز پنجم:«اما خواسته ما برای دنیوی و مادی کردن (حتی ظاهر) قبر بزرگان نیز خیلی معقول نیست»؛

نقد متن فراز پنجم: بی هیچ تردیدی، اگر کسی با تأسیس گنبدها و گلدسته های طلائی بر روی قبور پیشوایان دینی، در پی مادّی و دنیوی جلوه دادن قبر بزرگان باشد، نه تنها کارش «خیلی معقول» نیست؛ بلکه اصلا معقول نیست؛ زیرا چنین نیّت و اقدامی، مخالف با مشروعیّت زیارت قبور آن بزرگواران می باشد؛ حتّی می توان  مدّعی شد: زائران آشنا با منزلت والای پیشوایان دینی، و برخوردار از  معرفتی دقیق نسبت به مقامات معنوی آن بزرگواران، به جهت آنکه جذب آثار معنوی حرم های مطهّر و صاحبان آنها می شوند، اصلابه  وقت زیارت قبور آنان، توجّهی به وضعیت ظاهری قبور و طلائی بودن گنبد ها و گلدسته های برافراشته در حرمهای  این اولیاء پاک الهی ندار.

نکته هشتم:بیان دو نکته تکمیلی:

الف- تبیین هدف اصلی معاندان با زیبا سازی قبور مطهّر امامان معصوم (علیهم السّلام) و ناکامی آنان

غالب مخالفان   با تأسیس بناء بر روی قبور مطهّر امامان معصوم (علیهمالسّلام) و معاند با زیبا سازی گنبد ها و گلدسته های برافراشته بر روی آنها، می کوشند تا با طرح جملاتی همچون:  «اینگونه از  اقدامات، نمادی از پرستش صاحبان قبور است، صاحبان این قبور، نیازی به معاملات پولی و تشریفات ما ندارند، و  چه خوب است این مخارج سنگین، در جهت گره گشائی از مشکلات مالی محرومان  هزینه  شود، و...»، به هدف شوم خویش دست یابند؛ ولی  با اندک تتبّعی در کارکردهای طرّاحان اصلی جملات یادشده و مشابه آنها به این حقیقت  دست خواهیم یافت که هدف اصلی آنان از تدوین و نشر آنها،چیزی جز زدودن محبوبیّت اهلبیت (علیهم السّلام) در بین مردم، و کمرنگ کردن (بلکه محو تدریجی) نام و یاد این انوار الهی  در جامعه نمی باشد؛ خدای متعال،در دو آیه 32 توبه و 8 صفً از این توطئه پنهان معاندان با آموزه های دینی و مخالفان با اهلبیت (علیهم السّلام) پرده برداشته است؛ و به صراحت اعلام نمود که آنان در پی  خاموش کردن نور خدایندو با دهان های خود می کوشند تا به این هدف شوم خویش دست یابند؛

 نکته شایان توجّه اینکه: اگرچه تلاشگران در عرصه عناد با زیبا سازی قبور مطهّر امامان معصوم (علیهم السّلام) و مقابله کنندگان با نام و یاد آن بزرگواران، مشکلات و زحمات زیادی را برای محبّان به آن اولیاء پاک الهی ایجاد نموده اند؛ ولی خوشبختانه (همچنانکه خدای متعالی در دو آیه مذکور خبر داده است)، تا کنون سرشان به سنگ خورده و آنان از دست یابی به هدف شوم خویش بازمانده اند؛ زیرا همگان شاهدیم، با همه اقدامات کوری که آنان در جهت مذکور انجام داده اند، عشق مردم به امامان معصوم (علیهم السّلام) بیشتر گردیده و نام و یادشان بیش از گذشته سرزنده است؛ با توجّه به فراز پایانی آیات یادشده باید گفت: وضعیت دشمنان آل الرّسول (صلوات الله علیهم اجمعین) در آینده هم، بهتر از وضعیّت حال و گذشته شان نخواهد بود؛ و این وعده الهی است که «سرشان برای همیشه به سنگ خواهد خورد». 

انتظار از همه محبّان به آل الرّسول (صلوات الله علیهم اجمعین) اینست: مواظب دامهای معاندان آنان باشند؛ و بدانند که دشمنان آنان، با استفاده از جملاتی «خوش خطّ و خال»، در پی زدودن نام و یاد أئمّه (علیهم السّلام) هستند؛ بدانند که زیبا سازی قبور و حرم های مطهّر آنان، نه نمادی از شرک در عبودیّت است و نه جلوه ای از پرستش آنان؛ و نه غیرهمخوان با گره گشائی از مشکلات مادّی و غیر مادّی محرومان. 

ب- نمادی از پاسخ دهی دیگران:

همانگونه که در ضمن نکته پنجم اشاره شد؛اقدام به نگارش نوشته ای در قالب : «متاسفانه ما با همه معامله پولی می کنیم....» و نشر آن در تلگرام منطقه ای(= تلگرام گروه متشکل از دبیران علوم پایه دبیرستان معارف شهرستان...)، نه اقدامی تازه محسوب می شود و نه محدود به همین منطقه  خاصّ می باشد؛ بلکه تلاشی است دامن دراز و پردامنه؛ اینست که می بینیم: از دیر باز، کارشناسان دینی و مراکز مختلف حوزوی و دانشگاهی فعّال در عرصه پاسخ دهی به شبهات اعتقادی و غیره، به ذکر پاسخ از شبهات مشابه پرداخته اند؛ از باب نمونه ، به بیان شبهه ذیل و پاسخ از آن (بارگذاری شده در پایگاه «پاسخگوئی به سؤالات و شبهات») می پردازم:

سؤال: امامان ساده زیست بودند و با وجود این همه فقر و فقیر چرا باید برای ساخت حرم‌ها این همه هزینه شود؟

 پاسخ: بخشی از آنچه که در پاسخ از این شبهه ذکر شده است، چنین می باشد:

الف-البته که امامان ساده زیست بودند، اما حرم‌ها زیستگاه امامان نیستند، بلکه محل تجمع، عبادت و زیارت مسلمین می‌باشند و باید آباد و جذاب باشند. با تمام زیبایی و امکانات رفاهی. چنان چه کعبه معظمه یا مساجد که همگی بیت الله خوانده می‌شوند، زیستگاه‌های خداوند متعال نیستند.

ب -البته شکی نیست که اعتراض کنندگان و شبهه افکنان در این موضوع، حتی نگاه اقتصادی نیز ندارند، وگرنه نه تنها موضع گیری نمی‌کردند، بلکه تشویق و حمایت نیز می‌نمودند. چرا که حرم‌ها سبب گردش و رونق اقتصادی کلان نیز هستند.

ج -به هیچ وجه مایل نیستیم که نگاهی صرفاً اقتصادی به این موضوع داشته باشیم، اما برای آنانی که جهان‌بینی آنها به شکم و سایر نیازهای مادی بشر و لذات بدن محدود است و گمان می‌کنند که با این بهانه می‌توانند احتجاج کنند، بیان می‌شود که در هر کشوری جاذبه‌های معنوی و مادی بسیاری وجود دارد که ضمن بار فرهنگی، سبب کسب درآمد و رونق اقتصادی نیز می‌گردند. و گرنه هیچ حکومت و دولت ماده‌گرا و مردمان شکم‌پرست نیز کمترین هزینه‌ای برای ساخت و سازها و انواع تولیدات نمی‌کردند، چه رسد برای آبادانی مراکز جذب گردشگر زیارتی یا سیاحتی. و همه پول‌شان را نان می‌خریدند و می‌خوردند تا شکم سیر شود.

د -مراکز جذب، چه زیارتی باشند و چه سیاحتی، سبب آبادانی و رونق اقتصادی منطقه و کشور می‌گردند. واتیکان به خاطر وجود مزار سن پیترو که گفته می‌شود یکی از شاگردان و فرستادگان حواریون (جانشینان حضرت مسیح علیه السّلام) است آباد شد. در طول قرون میلیاردها دلار صرف ساخت و ساز آن محل گردیده است. در مقابل وایتکان و ایتالیا را مرکز توجه و جذب مسیحیان نموده و سالانه میلیاردها دلار درآمد‌زایی دارد. هم چنین است کلیسای نتردام در هلند، کلیسادی دام در شهر کلن آلمان یا ده‌ها کلیسا و عبادت‌گاه دیگر.

بت پرستان نیز میلیاردها دلار صرف آبادانی بتکده‌های خود می‌کنند و همین افرادی که مرتب جوّسازی می‌کنند که چرا حرم‌ها ساخته و آباد می‌شوند و چرا مردم به جای آن که پول‌شان را به ما بدهند، هزینه آبادانی حرم‌ها می‌کنند و ...، اگر امکانی به دست آورند، به مالزی (که به ظاهر اسلامی است، ولی اغلب جاذبه هایش نمادهای کفر و بت پرستی می باشد) سفر می‌کنند، فرزندهای خود را برای تحصیل به آنجام می‌فرستند، پول خرج می‌کنند، عکس و فیلم تهیه شده را با افتخار به دیگران نشان می‌دهند و اصلاً به فکر این همه فقیر و گرسنه نیز نمی‌افتند. آیا این همه آگهی تور مالزی و این همه آژانس مسافرتی، به خاطر استقبال گسترده برای زیارت مالزی، آنتالیا، لندن، پاریس و ... نیست.

یک برج ایفل که سوار شده پاره آهن‌هایی بیش نیست، هزینه‌های کلانی تحمیل می‌کند که همه از جیب مردم (مالیات‌ها) می‌رود. هزینه چراغانی آن در شب کریسمس به مراتب گران‌تر از هزینه گنبد طلا و یا ضریح منقش است؛ اما در عوض درآمدهای کلان نیز بر می‌گرداند و بار فرهنگی و معنوی نیز برای خودشان دارد.

پاریس با برخورداری از سالانه شش میلیون بازدید کننده برج ایفل و آبادانی‌هایی که به خاطر آن انجام گرفت (مثل موزه‌ها، فروشگاه‌ها، هتل‌ها یا ...)، همه ساله در صدر شهرهای گردشگری جهان قرار دارد.

مشهد مقدس فقط در 15 روز تعطیلات عید نوروز حدود 4 تا 5 میلیون زایر دارد. همین تعداد در ایام دیگری چون رجب، شب‌های قدر، سالروز میلاد و شهادت و ...، به این شهر سفر می‌کنند. به طور قطع زائران حرم های امام رضا (علیه السّلام) در مشهد یا امام حسین و حضرت عباس (علیهما السّلام) در کربلا، یا امیرالمؤمنین (علیه السّلام) در نجف و ...، هر یک سالانه بیش از 50 میلیون نفر است. و تمامی سرمایه گذاری  ها در صنعت هوایپمایی، هتل سازی، جاده سازیی، شرکت های اتوبوسرانی یا راه آهن، فروشگاه ها، رستوران ها ... و حتی رونق کار دست فروش ها، همه به خاطر همین حرم‌ها و آبادانی آنهاست. اینها همه یعنی جذب درآمد و رونق اقتصادی و البته به اضافه بار معنوی و فرهنگی که اگر اسلامی شد، به مراتب بیشتر به نفع فقرا تمام می‌شود.

به طور قطع اگر حرم امام رضا (علیه السّلام) نبود و آباد نمی‌شد، چنان چه امروزه از «مَرْو» به جز نامی در تاریخ چیزی باقی نمانده، از مشهد نیز چیزی باقی نمی‌ماند و هرگز حتی به اندازه قوچان یا سبزوار نیز آباد نمی‌شد. غیر از این است که آبادانی و رونق اقتصادی مکه، مدینه، نجف، کربلا و... همه به خاطر آبادانی همین حرم‌های مقدس است. و آیا آبادانی دیگر شهرهای دنیا، علت دیگری به جز وجود و آبادانی مراکز جذب دارد؟ پس اگر واقعاً به فکر فقرا هستند، خودشان نیز باید کمک کنند تا این مراکز آبادتر گردد.

ﻫ -فرض بگیرید که ساخت گنبد حرم شریف امام حسین (علیه السّلام) با تمام طلاکاری‌هایش، حدود یکصد میلیون دلار (ذکر دلار به خاطر محاسبه ارزی است) هزینه داشته باشد که از هزینه ساخت یک پاساژ در تهران کمتر است. این پاساژها با چند دهنه مغازه‌ی گرانفروش، و احیاناً جنس ترکیه‌ای و چینی و کره‌ای فروش، سالانه یک میلیون نفر را نیز جذب نمی‌کنند و اگر جذب کنند نیز (غالباً) به جز تحمیل هزینه تجملاتی و انحطاط فرهنگی و رونق بازار ترکیه، چین و کره و ...، دست آورد دیگری ندارند. حال معترضین نگران برای فقرا، هزینه ساخت گنبد را تقسیم نمایند به سالانه ده‌ها میلیون زائر و سالانه صدها میلیون دلار درآمد مستقیم و صدها میلیون دلار درآمد غیر مستقیم ناشی از سفر زوار، اقامت، تغذیه، خرید سوغات و ...، به اضافه بار فرهنگی، معنوی و اعتقادیش. حال کدام باصرفه‌تر است و بیشتر سبب رونق اقتصادی می‌گردد؟

و -پس عزیزان و گرامیان! بدانید که این هجمه ضد تبلیغی علیه ساخت و ساز حرم‌های شریف، آن هم در دوره‌ای که بیش از همه ادوار تاریخی نسبت به تخریب آنها به بهانه شهرسازی یا حتی با انفجار و ... اقدام می‌شود، به مقاصد دیگری است و اهداف دیگری از این تاکتیک تبلیغاتی تعقیب می‌شود. و گریه کردن برای فقر و فقرا نیز همه بهانه و توجیه حمله و نیز پوششی است تا قصد و غرض اصلی مخفی بماند. وگرنه اگر هزاران برابر این هزینه‌ها صرف ساختن و آباد کردن مراکز فسق و فجور شود، نه تنها گله نخواهند کرد، بلکه مشتاقانه استقبال هم می‌کنند و حتی شده با قرض و نزول به زیارت محبوب خود نیز می‌شتابند. آیا می‌دانیم سالانه چند میلیارد دلار هزینه واردات لوازم آرایش و آن هم اغلب تقلبی می‌شود؟

نکته پایانی: از همه خوانندگان عزیز ،به جهت طولانی و حجیم بودن  این نوشته عذرخواهی می نمایم.

(سید حسین شفیعی دارابی ، دوّمین شب جمعه و دوازدهمین شب از  ماه پرفضیلت شوّال 1438ق= 16/ 4/ 1396ش).