پرسمان 83: چراموقع سلام به آقاامام زمان (عج)، دستمونوبالای سرمون میزاریم؟!

بنام پروردگار بصیر و دوستدار اهل بصیرت. سرکار خانم گلزائی (طلبه حوزه حضرت فاطمه سلام الله علیها از شهرستان زاهدان) سلام علیک؛ ضمن آرزوی قبولی طاعات و عبادات؛ به ویژه عزاداری سالار شهیدان، در پاسخ به این پرسش جنابعالی که : «چراموقع سلام به آقا امام زمان(عج)، دستمونوبالای سرمون میزاریم؟»، نکاتی را یادآور می شوم:

1-به وقت شنیده شدن نام مقدّس امام زمان (علیه السّلام)، شاهد دو اقدام نیک توسّط جمع بسیاری از شیعیان هستیم:

 الف- برخاستن ازجای خود و ایستادن با تمام قد؛

ب- نهادن کف دست راست بر بالای سر؛

2- دلیل بر مشرعیت و مُجاز بودن اقدام اوّل، مفاد روایتی از امام صادق علیه السلام می باشد؛ در آن روایت چنین میخوانیم: از امام صادق (علیه السّلام) سؤال شد که چرا به هنگام شنیدن نام «قائم» لازم است برخیزیم؟؛ آن حضرت فرمود: براى آن حضرت غیبت طولانى است و این لقب یادآور دولت حقه آن حضرت و ابراز تأسف بر غربت او است. لذا آن حضرت از شدّت محبت و مرحمتى که به دوستانش دارد، به هر کسى که حضرتش را با این لقب یاد کند، نگاه محبت‏آمیز مى‏کند. از تجلیل و تعظیم آن حضرت است که هر بنده خاضعى در مقابل صاحب (عصر) خود، هنگامى که مولاى بزرگوارش به سوى او بنگرد از جاى برخیزد، پس باید برخیزد و تعجیل در امر فرج مولایش را از خداوند منان مسئلت بنماید» (صافی گلپایگانی، لطف الله، منتخب الاثر، ص 640، مؤسسة السیدة المعصومة، 1419 قمری)؛

3- دلیل بر مشروعیت و مُجاز بودن اقدام دوّم نیز، مفاد روایات ناظر به سیره و روش امام رضا (علیه السّلام) می باشد؛:

·                     علامۀ مامقانی(رضوان الله تعالی علیه) در کتاب «تنقیح المقال» درشرح حال دعبل خزاعی از«مشکواة الأنوار، شیخ محمد بن عبد الجبار» نقل می‌کند : «"لما قرأ دعبل قصیدته المعروفة التی أولها (مدارس آیات) على الرضا (علیه السّلام) و ذکره (عج) وضع الرضا(علیه السلام) یده على رأسه وتواضع قائما ودعا له بالفرج" : "زمانی که دعبل قصیدۀ معروفش را که اولش (مدارس آیات) بود بر امام رضا (علیه السّلام) خواند و در آن نامی از حضرت مهدی(عج) برده شد، امام رضا(علیه السّلام) دست بر سر نهاد و متواضعانه ایستاد و برای تعجیل در فرج آن حضرت دعا کرد» (مامقانی، تنقیح المقال، ج1،‌ ص418)؛

·                     مرحوم شیخ عباس قمی نیزمی‏نویسد: «روایت شده که دعبل خزاعی وقتی که قصیده «تائیّه» خود را برای حضرت امام رضا (علیه السّلام) سرود چون به این شعر رسید:

     خروج امام لا محاله خارج                              یقوم علی اسم اللَّه بالبرکات

امام رضا (علیه السّلام) چون نام «قائم» را شنید، از جای خود برخاست و سر خود را به سوی زمین خم کرد، پس از آن کف دست راست خود را بر سر گذاشت و فرمود: "اللهم عجل فرجه و مخرجه و انصرنا به نصراً عزیزاً" (شیخ عباس قمی، منتهی الامال، ج 2، ص 488 – 489)؛

·                     علّامه مجلسی (ره)نیز آورده است: «در حضور امام رضا (علیه السّلام) کلمه «قائم»ذکر شد، آن حضرت برخاست و دست بر سر نهاد و فرمود : «اللهم عجّل فرجه و سهّل مخرجه»(بحار الأنوار، ج 51، ص 30)؛

·                     مرحوم محدث نوری(رحمت الله علیه) هم درباره قیام و دست گذاردن بر سر می‌نویسد: «هذا القیام والتعظیم خصوصا عند ذکر ذلک اللقب المخصوص سیرة تمام أبناء الشیعة فی کل البلاد من العرب والعجم والترک والهند والدیلم وغیرها ، بل وعند أبناء أهل السنة والجماعة أیضا» : «این نوع قیام تعظیم در هنگام ذکر لقب مخصوص حضرت حجت(عج)، از قدیم الأیام در میان تمام شیعیان؛ اعم از عرب و عجم و ترک و دیلم، در تمام شهرها و کشورها؛ بلکه حتی در نزد اهل سنت نیز مرسوم بوده است» (محدّث نوری، النجم الثاقب، ص 605).  (سید حسین شفیعی دارابی، زاهدان: سفر تبلیغی : پنجم محرّم 1438ق =  چهارم مهرماه 1396ش)