حکم فریضه «خُمس» جاودانه است و نه مقطعی

حکم فریضه «خُمس» جاودانه است و نه مقطعی

سیّد حسین شفیعی دارابی

بنام پروردگار بصیر و دوستدار اهل بصیرت. جناب ارشام آرمین. سلام. در راستای نوشته اینجانب در قالب «پرسمان 32»، نوشتی : «در اون موقع نه نفتی بود و نه بنزینی نه درآمد دیگری؛ خمس به عنوان درآمد یک حکومت بود فک نکنم الان نیازی باشد؛ حکومت و کشور دارای درآمد های فراوان است. حتی زمانه جوری شده که میتواند خرج یک ملت را بدهد»؛ اگرچه نمیدانم متن کامل این نوشته را مطالعه فرمودی یانه؛ و در جریان طرح این پرسمان قرار گرفتی یانه؟؛ ولی در عین حال، ضمن تشکّر و سپاس و آرزوی توفیق بیشتر برای جنابعالی، ذکر نکاتی را لازم میدانم:

1 - اینکه در زمان تشریع حکم «خمس»، ماده ای بنام نفت و بنزین در اختیار ملّت اسلام و حکومت اسلامی نبوده است، سخنی درست و مطابق با حقیقت می باشد؛ زیرا طبق نظر کارشناسان، حدود 156 سال پیش در روز 27 اوت سال 1859 میلادی نفت برای اولین بار از زیر زمین به بیرون فوران کرد و نخستین چاه نفت جهان در آمریکا به نفت رسید؛ در چنین سالی بود که تلاش های «ادوین ال دریک» 60 ساله به نتیجه رسید و توانست با حفر چاه به نفت دست یابد؛

2 - قطعا تشریع فریضه «خمس» همانند سایر احکام دینی معلول حکمتی بوده و می باشد؛ تنها حکمت برخی از آنها در خلال آیات و روایات مذکور در متون حدیثی (به ویژه در کتاب «علل الشّرایع مرحوم شیخ صدوق) بیان گردیده است؛ ولی افراد مؤمن به جهت اعتمادی که به خالق متعال داشته و دارند به مجموعه احکام الهی باور دارند و به آنها عمل می نمایند؛ چون میدانند که فرمان او و نیز فرمان اولیاء منتخبش، حکیمانه و آراسته با عللی مقبول ومنطقی بوده و می باشد؛ اگرچه خود به آن علل دست نیافته باشند؛

3 - اینکه نوشتی «فک نکنم الان نیازی باشد...»؛ باید بگویم: «فکر کردن عیب نیست و نقطه ای مثبت محسوب می شود؛ منتهی باید توجّه داشته باشی که فکر کردن (به ویژه در حوزه احکام دینی) همچون همه تلاشهای روحی و جسمی، دارای آدابی خاص می باشد؛ قطعا اگر فکر کردن بدون رعایت این آداب صورت پذیرد، نمی توان به حاصل آن اعتماد نمود؛ همانگونه که اگر سایر تلاشها بدون رعایت آداب مربوطه بوده باشد، منتهی  به نتیجه ای مطلوب نخواهد شد؛ البتّه اگر می نوشتی «احتمال میدهم...»، می شد روی آن حسابی باز کرد؛ به هرحال، نظر دهی در حوزه دین همانند نظر دهی در عرصه های علمی دیگر است؛ نظر جنابعالی محترم است ولی نه میتوان حکم به صحّت آن نمود؛ زیرا حکمت تشریع «خمس» محدود به درمان مشکلات حکومت اسلامی نبوده و نمی باشد تا کسی بگوید «چون دولت ها در دوره معاصر، در آمد دارند پس نیازی به پرداخت آن نمی باشد»؛ بلکه در تشریع فریضه بزرگ «خمس»، حکمت های دیگری نیز مطرح بوده و می باشد؛ و در نتیجه، ضرورت عمل به آن همچنان ادامه دارد؛

4 - یکی از تلاشهای چشمگیر تربیتی در سیره امامان معصوم علیهم السّلام این بوده است که می کوشیدند تا دیگران را از اعمال شیوه «قیاس» در عرصه احکام الهی باز دارند؛  از باب نمونه: امام سجّاد (علیه السّلام) در این باره می فرماید: «ان دین الله لایصاب بالعقول الناقصه، و الاراء الباطله ، و المقاییس الفاسده، ولایصاب الا بالتسلیم، فمن سلم لنا سلم، و من اهتدی بنا هدی، و من دان بالقیاس و الرای هلک» : «به وسیله عقل ناقص (= عقل غیر آراسته به آداب و شرایط لازم) و نظریه های باطل و قیاسهای فاسد و بی اساس نمی توان به دین خدا دست یافت؛ تنها وسیله رسیدن به دین واقعی، تسلیم محض است؛ پس هر کس تسلیم ما اهل بیت باشد (از هر انحرافی) در امان است و هر که به وسیله ما هدایت یابد خوشبخت خواهد بود.و شخصی که با قیاس و نظریات شخصی خود بخواهد دین را دریابد، هلاک می گردد» (محدّث نوری، مستدرک الوسائل: ج ۱۷، ص ۲۶۲، ح ۲۵)؛

5 - بنده بدون هیچ نگاه منفی به شخص جنابعالی و فقط بر اساس عمل به وظیفه تبلیغی خویش، لازم دانستم به نگارش این نوشته روی آورم؛ چون طرح اینگونه مسائل در عرصه مجازی شبهه آفرین خواهد بود و نمی توان از ذکر پاسخ به آن دریغ ورزید؛ دوستانه و خیرخواهانه به جنابعالی و دیگر عزیزان عضو محترم گروه عرض می کنم:  اگر پرسش و نقطه نظری در اینگونه موارد دارید، شایسته این است: قبل از طرح آن در عرصه مجازی، با کارشناس مورد اعتماد خویش در میان بگذاری؛ قطعا در پیش گرفتن چنین شیوه ای، ره آورد مثبت فراوانی را در پی خواهد داشت. موفّق باشید. 

( قم/ حوزه علمیه/ سید حسین شفیعی دارابی/ شب شنبه/ ساعت 30/ 21/ 22 آبان 1395ش= 12ماه صفر 1438ق).